مادر طبیعت زخمی و رنجور است. اکوسیستم طبیعت و میراث محیط زیست از سوی گذشتگان به شایستگی در اختیار ما قرار گرفت و در قبال آن برای آیندگان مسئول هستیم.
به همین دلیل دغدغههای اقتصادی، جنگ و تحریم، بازیهای کهنه سیاسی، ناکامیهای ورزشی، معادلات چند مجهولی اجتماعی و همه تنشهای پیرامون، نباید زمینهساز غفلت از محیط زیست و طبیعت شود و نباید از کنار تهدیدهای آن به سادگی عبور کنیم.
ما در جنگ تحمیلی به رشادتهای سربازان میهن پی بردیم و در کشاکش کرونا به ایثارگری کادر درمان واقف شدیم. اما متاسفانه شهادت محیطبانان تلنگری بر افکار عمومی وارد نکرد تا نسبت به دغدغههای این اقشار شریف و زحمتکش توجه بیشتری داشته باشیم.
اهمیت ترمیم حقوق محیط بانان
امروزه محیطبانان با مشکلات عدیده اقتصادی و معیشتی روبهرو هستند و متاسفانه دست رنجور آنها از حق و حقوق قانونی بازمانده است.
چنانکه پیش از این رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در یکی از مصاحبهها با اشاره به اختصاص ۲۸۸ میلیارد تومان اعتبار ویژه برای ترمیم حقوق محیط بانان گفته بود: متأسفانه علیرغم اختصاص این اعتبار، عملا شاهد بهبود پرداختی و معیشت محیط بانان نیستیم.
سمیه رفیعی با تأکید بر اینکه یگان حفاظت سازمان محیط زیست باید تمام توان خود را برای رفع مشکلات محیط بانان بهکار بگیرد، افزود: در این حوزه عملا شاهد اقدامات نمایشی هستیم. مشکلات محیطبانان کشور به قوت خود باقی مانده است و چالشهای معیشتی، تجهیزاتی و نیازهای فنی آنها پابرجاست.
حمایت از محیطبانان به منظور پایداری اکوسیستم
در همین زمینه نماینده تشکلهای کشور در ستاد ملی تالابها در گفتوگو با خبرنگار سحاب پرس، خواستار حمایت از جامعه محیطبانان به منظور صیانت از محیط زیست شد.
محمد جواد کاظمینی با تاکید بر این موضوع که پایداری اکوسیستمها تاثیر بسزایی بر وضعیت عمومی کشور دارند، اظهار کرد: بر اساس آخرین آمار، ۱۰ درصد از خاک کشور زیرنظر محیط زیست است و حفاظت این مناطق حساس تاثیر بسزایی در حفظ منابع آب، خاک، تقویت آبخوانها و مدیریت بحران دارد.
وی از محیط بانان به عنوان پیشتازان حفاظت از منابع طبیعی یاد کرد و افزود: رسالت محیط بانان منحصر به صیانت از محیط زیست نمیشود، بلکه آنها در کنار مسئولیت ارزنده حفاظتی، نقش سرنوشت سازی در پیشبرد مسایل اکولوژیکی منطقه بر اساس تصمیمسازی طبیعت دارند.
عضو ستاد احیای تالابهای استان فارس افزود: بسیاری از مناطق جغرافیایی کشور پهناور ایران دارای موقعیت کوهستانی هستند و انجام وظیفه در چنین شرایطی را برای محیطبانان سخت و دشوارتر است.
وی بذل توجه به محیطبانی را به منزله سرمایهگذاری برای آینده کشور ارزیابی کرد و گفت: کوهستانها تامینکننده منابع آبی کشور هستند و چنانچه توان اکولوژی آنها حفظ شود، میتوان انتظار داشت ساختارهای اصلی آب، خاک و تنوع زیستی کشور محافظت شوند.
نقش محیط بانان در تنوع زیستی گیاهی و جانوری
این فعال حوزه محیط زیست اضافه کرد: محیط بانان در حوزه تنوع زیستی گیاهی و جانوری نقش بنیادین دارند و این به منزله ارتقای اکوسیستم است که تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی انسان دارد.
وی با بیان اینکه محیط بانان معمولا اولین افرادی هستند که نسبت به پیشامدهای مناطق حفاظت شده آگاهی یافته و درصدد برطرف سازی آن بر میآیند، افزود: برای مثال بارها شاهد این ماجرا بودهایم که محیطبانان نسبت به درمان حیات وحش اقدام کرده و حریق را در نطفه خاموش ساختهاند.
مدیرعامل موسسه ۱۳ فروردین با تقدیر از تلاشهای خستگیناپذیر محیط بانان، نقش آنان را در بهبود محیط زیست بیهمتا ارزیابی کرد و گفت: بخش عمدهای از مناطق حفاظت شده را جنگلها تشکیل میدهند و پوششهای گیاهی نقش حیاتی در مهار سیلاب، بازچرخش آب در منطقه، حاصلخیزی خاک و تقویت آبخوانها دارند.
کاظمینی با یادآوری این موضوع که محیط بانان همواره دچار فشارهای روحی و روانی دوچندانی به دلیل ماهیت شغلیشان میشوند، گفت: رسالت محیط بانی مبتنی بر عشق به طبیعت و میهن دوستی است و باید در کنار آن شرایطی را فراهم آورد که این اقشار زحمتکش به همراه خانوادههایشان از رفاه معیشتی برخوردار باشند.
فاصله محیط بانی ایران با استانداردهای جهانی
وی با اشاره به جایگاه شایسته محیط بانان در دنیا گفت: بر اساس استانداردهای جهانی هر محیط بان قلمرویی معادل یکهزار هکتار را باید تحت پوشش قرار دهد و این در حالی است که در کشور ما این سرانه به طور متوسط در حدود ۱۱ هزار هکتار به ازای هر محیط بان است که این امر، مسئولیت و فشارهای مضاعفی را بر آنها تحمیل میکند.
وی خواستار افزایش استخدام محیط بانان به منظور صیانت از طبیعت و چرخه اکوسیستم شد و اظهار کرد: در کشور ما هر محیط بان وظیفه ۱۰ محیطبان را بر اساس استانداردهای جهانی ایفا میکند. باید به این گروه شریف و زحمتکش که منجی محیط زیست و طبیعت هستند، نگاه ویژهای داشت.
نماینده تشکلهای کشور در ستاد ملی تالابها با اشاره به این موضوع که محیط بانان معمولا در مناطق سخت و دشوار جغرافیایی انجام وظیفه میکنند، گفت: میزان ادوات، ماشینآلات، تجهیزات و دریافتی محیط بانان در کشور ما نسبت به استانداردهای جهانی پایینتر است و از مسئولان امر انتظار میرود که حداقلهای لازم را برای آنها فراهم سازند.
این فعال حوزه محیط زیست بر این نکته تاکید کرد که مهمترین عامل برای یک محیط بان که بهواسطه آن بتواند بر دغدغههای خود و خانوادهاش فائق آید، مربوط به میزان درآمد و برخورداری از حق و حقوقهای قانونی است و در شرایط فعلی بسیاری از محیط بانان از رفاه اقتصادی برخوردار نیستند.
گرفتاری محیط بانان در تنشهای معیشتی
کاظمینی ادامه داد: بسیاری از محیط بانان شریف که همه عمر خود را صرف صیانت از اکوسیستم کردهاند، با مشکلات عدیده معیشتی روبهرو هستند. پس چگونه از آنها میتوان انتظار داشت که هزینههای محیط بانی نظیر تامین سوخت و تعمیر خودرو به همراه جیره غذایی را متحمل شوند.
وی خواستار افزایش انگیزه محیط بانان با اتخاذ راهکارهای حمایتی بر اساس قانون شد و گفت: چنانچه محیطبانان از نظر معیشتی و اقتصادی به حق و حقوق قانونی خود دست یابند، میتوان انتظار داشت که با شرایط اکوسیستم مطلوبتری روبهرو باشیم و این در حالی است که منابع طبیعی در زمره ارزشمندترین سرمایههای کشور قرار میگیرند.
عضو ستاد احیای تالابهای استان فارس در پایان با اشاره به این موضوع که بسیاری از محیط بانان در راستای عمل به وظایف فاخر خود را به درجه والای شهادت نائل شدهاند، بیان کرد: مقابله با شکارچیان غیرمجاز یکی از رسالتهای محیط بانان است که در برابر هجمه آنها ایستادگی کرده و جان خود را به خطر انداختهاند.
کمبود ۵۰ درصدی نیروهای محیط بانی
در همین راستا، معاون یگان حفاظت سازمان محیط زیست پیش از این در یکی از سخنرانیهای خود مشکلات مطرح شده از سوی فعالان این حوزه را تایید کرد و گفت: ۵۰ درصد کمبود نیروی محیط بانی داریم و این وضعیت باعث فشار چندین برابری به این اقشار زحمتکش میشود.
منوچهر فلاحی، پیرامون جیره غذایی محیطبانان اظهار کرد: براساس دستورالعمل سازمان حفاظت محیط زیست باید به محیطبانان جیره خشک تعلق بگیرد. محیطبانان کارمند دولت محسوب میشوند، بدین جهت عدد ریالی که برای آنها در نظر میگیرند شاید کمتر از ۲۰ هزارتومان باشد. با رایزنی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست از محل رفاهیات سایر نیروها، جیره غذایی به حدود سه برابر افزایش یافته و اکنون روزانه ۵۰ هزارتومان به آنان تعلق میگیرد.
وی با اشاره به اینکه بیشتر خودروهای محیطبانی فرسوده هستند، افزود: در موضوع خودرو مشکلات بسیاری داریم، به طوریکه غالب خودروهای خریداری شده پس از یک سال، کارایی لازم برای استفاده در مناطق صعبالعبور با شرایط آب و هوایی مختلف را ندارند. بدین جهت پس از مدتی آنها هزینههای سنگین تعمیر و نگهداری را دارند.
فلاحی ادامه داد: ۵۰ تا ۶۰ درصد ناوگان خودرویی ما فرسوده هستند و نیاز به بازسازی در این زمینه بسیار احساس میشود. میتوان گفت اقداماتی هم که در این حوزه انجام شده چندان جوابگو نبوده است.
وی درباره پوششهای حمایتی از محیط بانان تصریح کرد: بیمه تکمیلی برای محیطبانان صد درصد رایگان است. همچنین بیمه عمر، حوادث و مسئولیت مدنی از مهمترین مواردی است که برای آنها به صورت رایگان انجام می پذیرد. اکنون اگر اتفاقی ناشی از سهلانگاری باعث محکومیت محیطبان شود، دغدغه پرداخت دیه را ندارد. چراکه بیمه تعهد پرداخت داده است. به علاوه این موارد برای همسر آنها ۵۰ درصد تخفیف در بیمه تکمیلی در نظر گرفته شده است.
فلاحی در پایان تاکید کرد: تمامی این اقدامات انجام شده برای بهبود شرایط کاری محیطبانان و حذف کاستیها و کمبودها بوده است.
توسعه فرع برمحیط زیست است
امروزه محیط بانان از عدم پرداخت جیره غذایی، هزینههای سوخت و تعمیر خودرو گلایه داشته و بر این نکته تاکید میکنند که حق ماموریت کارکنان، حقوق کارکنان حجمی، ارفاغی سنوات ایثارگران و جانبازان و مواردی از این دست را دریافت نمیکنند.
شاید وقت آن رسیده باشد که در تعریف اولویتهای کشور تجدید نظر کنیم. ریاست دولت سیزدهم بر این موضوع تاکید میکند که محیط زیست بر توسعه مقدم است و این تفکر شایسته را میتوان به حمایت از محیط بانان نیز تعمیم داد.
بنابراین از دولتمردان و اهالی بهارستان انتظار میرود به محیط بانان در مقام منجیان اکوسیستم توجه بیشتری داشته و با تکیه بر متن صریح قانون، زمینه برخورداری آنها را از رفاه و معیشتی که شایسته آن هستند، فراهم آورند.
انتهای پیام