به گزارش سحاب پرس، در هفتمین دوره جایزه ادبی ریحانه از مجموعه اشعار جایزه ادبی ریحانه با عنوان سیب بهشتی و محوریت حضرت فاطمه زهرا(س) در قالب اشعار کلاسیک و نو به کوشش راضیه عابدینی رونمایی شد و از برگزیدگان تقدیر گردید.
احمد مسجد جامعی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی و قائم مقام موسسه دائره المعارف بزرگ اسلامی در این مراسم که با شعرخوانی شاعران همراه بود نام زهرای مرضیه را سرمایه معنوی همه تاریخ اسلام و جهان اسلام دانست و گفت: خلافت بغداد جمعی از شیعیان را جمع می کند که گواهی بگیرند امامان از تبار فاطمی نیستند ، نام مبارک فاطمه زهرا پرطنین بوده است ، که خلافت بغداد را به نگرانی وا می دارد.
وی دانشگاه الازهر مصر را از بقایای دولت فاطمی برشمرد و اظهار کرد: برای نخستین بار دانشگاه الازهر مصر مذهب شیعه را مذهب رسمی دانست ، نام دانشگاه الازهر برگرفته از نام فاطمه زهرا(س) است.
وی در ادامه عنوان کرد: حضرت زهرا(س) از فدک دفاع می کرده اند ، این دفاعیه از این منظر بوده است که بقیه نیز بتوانند حق خود را بگیرند ، حضرت زهرا(س) فرمودند اگر حق من ضایع شود فردا در جامعه اسلامی چه اتفاقی رقم خواهد خورد.
وی خاطرنشان کرد: حضرت زهرا(ع) در موضوع فدک در مقابل یک موضوع گرفتن حق می ایستد ، پشتوانه و پایگاه مردمی حضرت زهرا(س) بسیار حائز اهمیت بود که حضرت این موضع را داشتند.
مسجد جامعی تصریح کرد: پشتوانه معنوی حضرت فاطمه زهرا(س) حتی به داد کسانی که در برابر او ایستاده بودند می رسید ، در میان کسانی که با حضرت ستیز داشتند هنگامی نام حضرت می آمد ترس وجود داشت.
وی حضرت زهرا(س) را سرمایه اتحاد جهان اسلام برشمرد و تاکید کرد: حضرت به عنوان یک سرمایه می تواند همه جهان اسلام را در کنار هم قرار دهد و همه دل ها را لبریز از محبت کند.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد: هنگامی رودکی پدر شعر و موسیقی فارسی راجب به حضرت زهرا و امیر المومنین(ع) می گوید مشخص می شود که چقدر با ایرانیان اجین شده است.
ابونجمی امام جمعه اهل تسنن خنج نیز در این مراسم ضمن بزرگداشت حضرت زهرا(س) اظهار کرد گفت : این مراسمات سرمایه ای برای روز رستاخیز است ، عدالت ، محبت ، گذشت و عفو از ارزشهای جبین بزرگان دین هویدا شده است.
در این مراسم تندیس جایزه ادبی ریحانه به برگزیدگان اهدا شد.
عضو انجمن علمی ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی: قصه های امام سجاد(ع) در شمار مهمترین میراث فکری شیعه است
عضو انجمن علمی ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی گفت: قصه های امام سجاد(ع) در شمار مهمترین میراث فکری شیعه است، امروز پیش از ۱۴ قرن هنوز طراوت زیبایی و ابتکار و نوآوری این اثر کاملا به لحاظ محتوا و مباحث و ساختار ادبی زیبایی حفظ شده است.
فروغ پارسا در همایش ملی رساله الحقوق امام سجاد(ع) که در شهرستان مهر برگزار شد، در خصوص جایگاه مادر در رساله الحقوق امام سجاد(ع) و مصادر فقه شیعی اظهار کرد: فاطمه زهرا(س) رمز و راز آفرینش هستی هستند.
وی حضرت فاطمه زهرا(س) را کوثر رحمت و محبوب دل رسول خدا دانست و اضافه کرد: فاطمه زهرا(س) ام ابیها و مادر امامت و همسر ولایت بودند.
عضو انجمن علمی ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: عقل گرایی و واقع گرایی که ویژگی اعتقادات شیعه است از آموزه های امامان شیعه است و به همین دلیل است که آثار بزرگان تشیع و نهج البلاغه امام رساله امام سجاد و احادیث صادیقین امروز هم مورد استناد و استفاده ما است، با اینکه طی سال های گذشته صد ها ترجمه نوشته شده هنوز هم قابلیت تفسیر های بیشتری دارد.
وی خاطرنشان کرد: قصه های امام سجاد(ع) در شمار مهمترین میراث فکری شیعه است، امروز پیش از ۱۴ قرن هنوز طراوت زیبایی و ابتکار و نوآوری این اثر کاملا به لحاظ محتوا و مباحث و ساختار ادبی زیبایی حفظ شده است.
پارسا گفت: مادر معادل فارس کلمه ام در عربی است، ام به معنای مبدا و سرآغاز هر چیزی است، مادر به مصابح موجودی که تجلی عشق و محبت است در همه ادیان و مکاتب بشری مورد احترام قرار گرفته است.
وی عنوان کرد: فرهنگ اسلامی سرشار از آموزه هایی است که در بلندی و رفعت مادر تاکید کرده است و احترام و نیکی به مادر را واجب شناخته است، امام سجاد(ع) در رساله الحقوق در خصوص حقوق مادر سخن گفته است.
عضو انجمن علمی ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی ابراز کرد: حق مادر در رساله الحقوق از حق پدر بیشتر است، این سخن را امام در جامعه ای مطرح کرده است هزا رو ۴۰۰ سال با ما فاصله دارد، در اسناد و قوانین هویتی مادر اهمیت بیشتری نسبت به پدر دارد، امام(ع) می فرماید که حقوق خویشاوندان بسیار و هرکه مقدم باشد حق بیشتری دارد.
وی افزود: حضرت سجاد(ع) در خصوص مادر می فرماید هیچ کس همه اعضای خود را با خرمی به تو نمی بخشد و همه سختی ها را به جان خریده است پس از به دنیا آمدن تو را سیراب می کند و بر تو سایه می افکند.
اتحاد ملی موجب عزت دین می شود
پژوهشگر قرآنی گفت: اتحاد ملی و فرهنگ اسلامی باید نظام یابد، هنگامی حقوق متعالی رعایت شود الفت و اتحاد در جامعه به وجود بیاید مردم از حکومت و حکومت از مردم نفرت نداشته باشد دین عزت می یابد.
حجت الاسلام والمسلمین کاظم تقوی با اشاره به حقوق متقابل زمامداران و شهروند در رساله الحقوق امام سجاد(ع) اظهار کرد: حضرت سجاد(ع) در آن وضعیت تاریخی و اجتماعی مخصوص خود پس از حادثه عاشورا امامت را به عهده گرفت و اشاره کنم با عده ای که دل به اهل بیت(ع) داشتند با یک جمعیت پراکنده سرخورده نا امید و مایوس مواجه بودند، همانطور که در وصف رسول الله حضرت فرمود امام سجاد اول روان درمانی کرد.
وی در ادامه اضافه کرد: در آوردگاه عاشورا نمایندگان جاهلیت و شرک و دودمان بنی امیه و فرزندان ابو سفیان خواستند اهل بیت(ع) را محو کنند، امام سجاد(ع) در بند های دعا نام و یاد و ذکر پیامبر(ص) را بر دل ها جاری کرد این نقش اساسی امام سجاد(ع) بود، متناسب با شرایط اقداماتی را انجام داد.
استاد نو اندیش حوزه علمیه تصریح کرد: در مناسبت فرهنگی که ارباب و رعیتی وجود داشت، در مکتب وحی دوگانه تکالیف متقابل حاکم و شهروندان مطرح است که با جدیدترین نظریه هایی که در اندیشه های سیاسی و حکمرانی بشر به آن رسیده است سازگان و الهام بخش است.
وی خاطرنشان کرد: چه در تربیت فردی و نظامات اجتماعی فرسنگ ها فاصله داریم با دیگر فرهنگ ها چراکه ما نهج البلاغه و صحیفه سجادیه داریم.
حجت الاسلام والمسلمین تقوی عنوان کرد: هنگامی حضرت حقوق شهروندان را بیان می کند برای آنان مرز قرار می دهد، مرز این است که تا آنجا که ضرر و شر حاکم از تو برداشته شود و از تبعیت بر دینت ضرر نداشته باشد معارضه نداشته باشد این نصیحیتی که امام می فرماید.
وی به نصیحت های حضرت سجاد(ع) به حاکمان اشاره و ابراز کرد: حاکم شدن ذاتا فضیلتی نیست، به اقتضای قدرت باید ضرری به شهروندان نداشته باشید، امام سجاد(ع) در ساله الحقوق هم به حاکمان نصیحت می کند و هم به شهروندان در شرایط تقیه نصیحت می کند.
استاد نو اندیش حوزه علمیه حقوق متعالی از منظر حضرت علی(ع) را مورد توجه قرار داد و گفت: اتحاد ملی و فرهنگ اسلامی باید نظام یابد، هنگامی حقوق متعالی رعایت شود الفت و اتحاد در جامعه به وجود بیاید مردم از حکومت و حکومت از مردم نفرت نداشته باشد دین عزت می یابد.
در جامعه اخلاقی عدالت موتور محرکت توسعه است
استاد دانشگاه علوم تحقیقات گفت: در جامعه اخلاقی همگان به حقوق دیگران توجه می کنند، در جامعه غیر اخلاقی تقدم منافع فردی بر جمعی، در جامعه اخلاقی انسان محور توسعه است، در جامعه اخلاقی عدالت موتور محرکت توسعه است.
سید رضا صالحی امیری در خصوص بررسی و تحلیل حکمرانی اخلاقی در سیره امام سجاد(ع) اظهار کرد: مسئله بنیادی جامعه ایران بر اساس آنچه پس از چهار دهه فهم کرده ام حکمرانی معیوب در ساختار سیاسی ایران است من باور دارم از حکمرانی مطلوب فاصله گرفته ایم.
وی در ادامه با تصریح اینکه اساسا حکمرانی جوامع با نظام اخلاقی جامعه اجین است، اضافه کرد: فهم ارزش های اخلاقی مطابق با سیره ائمه امری مهم است.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اساسا به مبانی اخلاقی هیچ جایگاهی را قایل نشده اند از این منظور تمایلات حکومت بر اعمال قدرت و مهار جامعه است، این نوع حکمرانی هیچ ارزشی ندارد، انچه ما باور داریم مبتنی با سیره امام سجاد حکمرانی اخلاقی با تاکید بر سجایای اخلاقی است که در مبانی دینی به آن تکیه شده است.
وی خاطرنشان کرد: حکومت مجموعه ای از نهادهای رسمی و حقوقی با قدرت قانونی است، استفاده از قدرت سیاسی و اعمال قدرت در سراسر جامعه تاکید بر اصولی دارد به نام حکمرانی دارد که در سیره امیرالمومنین و امام سجاد به وضوح بیان شده است، حکمرانی یک گام جلوتر از حکومت داری است.
صالحی به مولفه های حکومت داری اشاره کرد و گفت: حکومت یک جسم است، حکومت ناظر بر نهادهای رسمی است، حکمرانی مطلوب در مقابل حکمرانی معیوب قرار می گیرد، حکمرانی راهبری و هدایت صحیح و رضایت مندی آحاد جامعه است.
وی عنوان کرد: در حکمرانی مطلوبی رویکرد تصدی گری به تولی گری باید تغییر یابد، حکمرانی مطلوبی روح عقلانی حاکم بر جامعه است و از این منظور حکومت باید به عنوان یک ساختار به حکمرانی مطلوب بی اندیشد.
استاد دانشگاه علوم تحقیقات بیان کرد: در ساختار حکمرانی مطلوبی حاکمیت قانون در همه ابعاد نظام سیاسی به چشم می خورد، همچنین نظارت پذیری مشاهده می گردد، فساد گریزی قابل مشاهده است، در حکمرانی مطلوبی حاکمیت پیشبینی پذیر خواهد بود و در حکمرانی مطلوب ما با پدیده هایی مانند مشارکت مواجه خواهیم شد.
وی گفت: در جامعه اخلاقی همگان به حقوق دیگران توجه می کنند، در جامعه غیر اخلاقی تقدم منافع فردی بر جمعی، در جامعه اخلاقی انسان محور توسعه است، در جامعه اخلاقی عدالت موتور محرکت توسعه است.
رساله الحقوق یک دستورالعمل اخلاقی برای ترغیب نفس است
پژوهشگر قرآنی در خصوص رساله الحقوق امام سجاد(ع) گفت: رساله الحقوق درواقع یک دستورالعمل اخلاقی برای ترغیب نفس است.
حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی در خصوص نقش متقابل آزادی و مسئولیت پذیری با نگاهی به رساله الحقوق امام سجاد(ع)، اظهار کرد: خداوند هر موجودی را برای کمال او آفریده است، یک درخت سیب کمالش این است که میوه شیرین بدهد، اقتضای وجود انسان که مرکب از جسم و جان است این است که انسان به کامالات مطلوب خود برسد و آن کمال تقرب به خداوند است.
وی در ادامه اضافه کرد: برای رسیدن انسان به هدف کمال دو وسیله لازم است، یکی اینکه داشتن اختیار آزادی دوم مسئولیت پذیری است، انسان خود احساس می کند که آزاد آفریده شده است.
پژوهشگر قرآنی عنوان کرد: متاسفانه انسان اختیار آزادی را با تمام وجودش درک می کند اما به مسئولیت پذیری که می رسد برایش خوش آیند نیست چراکه ایجاد محدودیت می کند.
وی خاطرنشان کرد: در قرآن کریم و در دین اسلام به این دو نکته بسیار توجه شده است و برای انسان آزاد و مختار حد، حدود و مسئولیت تعیین کرده است چشن آزاد است که ببیند اما باید در محدودیتی که او را به تکامل برساند همه اختیارات انسان در چهار چوب قرار می گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین خسروانی گفت: بر خلاف ظاهر بحث حقوق رساله الحقوق امام سجاد(ع) ریشه اخلاقی دارد و آن حقوق قضائی نیست، این حقوق که البته زیر بنای آن حقوق است، و اگر به این حقوق عمل شود بسیاری از مشکلات جامعه قبل از رسیدن به دادگاه حل خواهد شد حقوقی است که نفس انسان را تربیت می کند.
وی عنوان کرد: حقوق رساله الحقوق ۵۰ حق است، در بحث حق خدا بر انسان که ریشه تمام حقوق است، این است که انسان بداند خدا بر آن حق دارد و باید آن را پرستش نمود، در بخش دوم که حقوق خود انسان بر انسان است.
استاد نواندیش حوزه علمیه افزود: رساله الحقوق درواقع یک دستورالعمل اخلاقی برای ترغیب نفس است، بخش سوم که حقوق اجتماعی است گسترده تر مطرح شده حق مشاور، پدر و مادر، حق طلبکار، بدهکار، کسی که ما از آن طلبکار هستیم است.
رساله الحقوق امام سجاد اخلاق فردی است
استاد دانشگاه شیراز گفت: در زمان امام سجاد(ع) حضرت صحیفه سجادیه و رساله حقوق را نوشتند، همچنین دعاهایی دارند که کاملا اجتماعی، سیاسی و اعتقادی است، اما رساله الحقوق اخلاق فردی است.
سید محمد مهدی جعفری با اشاره به اینکه عقد در چه شرایطی باید بیان شود، اظهار کرد: امیرالمومنین(ع) می فرماید، عقد در هنگام وصف کردن سخن گفتن و سخنرانی و شعار دادن و موارد دیگر دامنه ای گسترده دارد اما در هنگام اجرا کردن و به اجرا در آوردن دامنه آن بسیار تنگ است،
وی اضافه کرد: هنگامی حضرت علی(ع) خلافت مسلمانان را پذیرفت معاویه نیز زمینه ای برای بازگشت بنی امیه را آماده می کرد، امیرالمومنین ایشان را به بیعت دعوت کرد و پیام فرستاد و پیک فرستاد اما ایشان زیر با نرفت تا اینکه امیرالمومنین ناچار شد، به جنگ معاویه برود امیرالمومنین دو سپاه پیشتاز را به سرزمین صفین فرستاد متاسفانه معاویه کسی نبود که بخواهد حق را بپذیرد تا اینکه شب ۱۴ ماه صفر جنگی کاملا تمام عیار در گرفت، با نقشه عمرالعاص موضوع قرآن زدن بر سر نیزه پیش آمد.
استاد دانشگاه شیراز تصریح کرد: پس از بستن پیمان امیرالمومنین(ع) با معاویه عده ای هم در خواب غفلت بودند از این رو امیرالمومنین(ع) با این افراد صحبت کرد و به عنوان گروهی از کوفه خارج شدند و گفتند که علی کافر شده است و ما با او زیر یک آسمان زندگی نمی کنیم حضرت علی نیز با مذاکره کرد در همین بین نتیجه محکومه بر خلاف پیمان نامه بیان شد، لذا ما همچنان بر سر پیمان خود و برگشت به جنگ هستیم.
وی خاطرنشان کرد: حضرت علی(ع) فرمود باید با افرادی که مخالفت کرده اند باید صحبت کرد، هشت هزار نفر از ۱۲ هزار نفر برگشتند اما به ناچار با باقی مانده افراد جنگید، و با طرز تفکر بسیار ساده گفتند سه نفر باعث فتنه در جهان اسلام شده است که باید این سه نفر را برداریم تا مسلمانان روی خوش را ببینند.
جعفری مطرح کرد: پس از شهادت حضرت علی(ع) مردم کوفه با امام حسن(ع) به عنوان خلیفه مسلمین سخن گفتند که اولین برنامه آنان رفتن به جنگ آنان بود، عده ای از خوارج هم وارد این سپاه شدند معاویه نیز دید که در میدان نمی تواند کاری انجام دهد آغاز به دسیسه بازی کرد و در میان سپاهیان در خواست صلح کرد پس از این خوارج حمله به امام حسن(ع) کردند.
وی گفت: امام حسین(ع) تا وقتی که معاویه زنده بود پیمان نامه را به ناچار امضا کرد، امیرالمومنین، امام حسن و امام حسین در زمان خود رسالتی را انجام دادند که باید انجام می دادند تا زمان به امام سجاد(ع) رسید که صحیفه سجادیه و رساله حقوق است، دعا ها کاملا اجتماعی، سیاسی و اعتقادی است، اما رساله الحقوق اخلاق فردی است.
استاد دانشگاه شیراز افزود: امام سجاد(ع) واقعا رسالت خود را به نحو احسن در شرایط خفقان انجام داد و در این مدت ۳۰ سال آنچه حق مطلب بود را ادا کرد.
رسالت امام سجاد(ع) با رسالت امام حسین هیچ تفاوتی نداشت او در شرایط زمان خود و حضرت سجاد(ع) در شرایط زمان خود بود، اگر در شرایط زمان ما نیز کارهایی صورت می گیرد در شرایط خاصی است.
صدقه پس انداز نزد پروردگار است
استادیار دانشگاه آمل به اهمیت صدقه اشاره کرد و گفت: نکته ای که در موضوع اقتصادی حضرت سجاد(ع) به آن پرداخته است صدقه است، صدقه پس انداز نزد پروردگار است.
محمد هادی رجائی لیتکوهی در خصوص برخی ملاحضات اقتصادی در رساله الحقوق امام سجاد(ع) اظهار کرد: حضرت امام سجاد در خصوص منفعت دنیا می فرماید سود دنیا در تعارض با یکدیگر نیست بلکه می شود هر دو آنان را با هم داشت.
وی در ادامه با تصریح اینکه سود دین و دنیا را می شود با یکدیگر داشت، اضافه کرد: دنیا محل تجلی اقتصاد است، این عظمت دنیا را می تواند در کلام امام علی(ع) نیز مشاهده کرد، عظمت دنیا را باید در نظر گرفت که می توان در دنیا کارهای بزرگی را انجام داد، موضوع بعدی که در رساله امام وجود دارد در حوزه اقتصاد می تواند ره گشا باشد.
استادیار دانشگاه آمل مال حرام را مورد توجه قرار داد و گفت: مال حرام را امام مطلقا حرام می داند، اثر کم و زیاد آن یکی است، قدرت مقدار بسیار در مال حرام مهم است، نکته دیگر که می تواند در موضوع اقتصادی در رساله حضرت امام سجاد(ع) به آن پرداخت صدقه است، صدقه پس انداز نزد پروردگار است.
وی صدقه را ذخیره انسان نزد خداوند برشمرد و گفت: صدقه امانت نزد خداوند است، صدقه باید مال حلالی که محصول تلاش انسان بوده باشد، رشد جامعه منوط به رشد فرد است، اینکه می گوییم صدقه باید با تلاش خودمان باشد انسان با تلاش رشد پیدا می کند.
رجائی ابراز کرد: پایدار بودن اقتصاد امکان پذیر نیست مگر نگاه قابلیت پذیر در توسعه است، جامعه زمانی به توسعه پایدار می رسد که انسان ها قابلیت هایی که مبتنی بر آزاد پنج گانه دست پیدا کند.
وی با تصریح اینکه در کار خیر نباید افراط را در پیش گرفت، افزود: انسان در مسیر کمک به دیگران هم نباید کاری کند که خودش به زحمت و مشقت بیافتد.
رعایت حقوق دیگران با نگاهی به رویکرد امام سجاد (ع)
در ادامه دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران به بررسی رعایت حقوق دیگران با نگاهی به رویکرد امام سجاد(ع) پرداخت.
اشرف بروجردی در خصوص رعایت حقوق دیگران با نگاهی به رویکرد امام سجاد(ع)، اظهار کرد: جامعه ما بیشتر مناسک زده است تا اینکه بخواهد معارف اصیل اسلام را در بطن جامعه در اذهان مردم شاهد باشیم.
وی در خصوص حق اعضای خانواده از نگاه حضرت سجاد(ع) را مورد توجه قرار داد و افزود: تا خانواده را نتوانیم متعالی کنیم نمی توانیم جامعه را متعالی کنیم، ۵۰ حق را حضرت سجاد(ع) در رساله الحقوق می شمارند.
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران عنوان کرد: دریافت و خوب زیستن را باید بر اساس معرفت و معرفت را بر اساس حقیقت تجربه کرد، اما حقیقت چیست.
وی خاطرنشان کرد: حضرت سجاد(ع) در آموزه های خود ۵۰ حق را بر می شمارد که در خوب زیستن شکل می گیرد، نخست در حق خداوند سخن می گوید و شان او را تکریم می کند، چنین خدایی را چگونه باید پاسداشت و چه رابطه ای را باید با او برقرار کرد حضرت نخستن آن را پرستش خداوند می داند.
بروجردی در خصوص حقوق اعضای خانواده ابراز کرد: کسی که غیر خدا را شریک خدا قرار می دهد خوب تربیت نیافته است و کودکان اگر درون خانواده برخورد با یکدیگر را نیاموزند تربیت را فرا نخواهند آموخت،
وی حق مادر را یکی دیگر از موارد برشمرد و گفت: حق مادر این است که بدانی او تورا حمل کرده است و از میوه دلش به تو خورانده است او همه اعضای خود را با شادمانی سپر جان تو ساخت و همه درد ها و سختی ها را به جان تحمل کرد.
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران به حق پدر اشاره و بیان کرد: پدر ریشه است و تو شاخه، حقی که پدر از تو دارد باید از او سپاس گذاری کرد، والدین واسطه فیض الهی بر فرزندان هستند، احسان به والدین به عبادت خداوند شمرده شده است.
وی حقوق فرزند بر والدین را مورد توجه قرار داد و افزود: دعا یکی از حقوق فرزند بر والدین است، عمده مباحث حضرت ابراهیم دعا است، هنگامی بررسی می کنیم مشاهده می کنیم که آموزه های حضرت جنبه مناسکی ندارند بلکه جنبه معرفتی و شناخت است.
استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران بررسی کرد؛اعتبار سنجی رساله الحقوق با تاکید بر مولفه های صدوری و سندی
استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران به بررسی اعتبار سنجی رساله الحقوق با تاکید بر مولفه های صدوری و سندی پرداخت.
مجید معارف در این همایش ملی که در شهرستان مهر برگزار شد، با اشاره به اعتبار سنجی رساله الحقوق با تاکید بر مولفه های صدوری و سندی، اظهار کرد: در منابع متاخران این رساله الحقوق را ذکر شده است، سید ابن سطاووس نیز این رساله را ذکر کرده است.
وی در ادامه به ارائه مقاله خود پرداخت و اضافه کرد: پس از دوره متقدمان و ماخران به دوره معاصر می رسیم که سید عبدالرزاق در زندگانی اهل بیت(ع)، و محمد رضا گرائی حسینی در کتابی موسوم به جهاد الامام سجاد(ع) و برخی دیگر نیز سعی بر این دارند که رساله الحقوق را نقل کنند.
استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران عنوان کرد: رساله امام سجاد در منابع متقدمان که اهمیت بسزایی دارد، و متاخران به نقل از متقدمان آن را نقل کرده اند.
وی خاطرنشان کرد: در منابع متقدم رساله حقوق به دو صورت وارد شده به این صورت که ابتدا به معرفی اجمالی حقوق ۵۰ حق و سپس بیان تفصیلی آن پرداخته شده است.
دانش آموخته پسا دکتری الهیات:دین و شیعه یک گفتمان است
دانش آموخته پسا دکتری الهیات گفت: گفتمان تبدیل رویداد به امر زبانی است، بنابراین شیعه و دین یک گفتمان است، طبق این باید گفتمان ها را درک کنیم که زبان گفتمان دین چیست؟.
قاسم محسنی مری در خصوص حقوق شهروندی در گفتمان دین و اسلام مبتنی بر رساله الحقوق امام سجاد(ع) و گفتمان لیبرالیسم، اظهار کرد: تعبیر حقوق شهروندی از حقوق و شهروند تشکیل شده است.
وی افزود: انسان چون در زیست اجتماعی به سر می برد نیازمند تنظیم قراردادی است، در زیست حیوانات هرکدام برای خود زیست می کنند اما انسان ها هر فعالی که انجام می دهند معمولا در ذهن دیگران را دارند.
دانش آموخته پسا دکتری الهیات تصریح کرد: جمع نهاد اجتماعی به این معنا است که هنگامی از تنهایی خارج شد و زیست اجتماعی را پی گرفته چند نهاد مانند خانواده، تعلیم و تربیت، سیاست و یا حکومت و دین و اخلاقی همیشه همراه انسان بوده اند به این نهاد ها اجتماعی گفته می شود.
وی در خصوص مفهوم حقوق گفت: پس از انقلاب فرانسه که با شعار آزادی برابری و برادری صورت گرفت اعلامیه حقوق بشر قوت گرفت، آن زمان تعبیر حقوق شهروندی در این قالب مفاهیم خود مانند قانون، مشارکت، اخلاق مدنی، پرسشگری و مسئولیت پذیری و آزادی را داشت، با پیشا سنت کاملا متفاوت است.
محسنی تاکید کرد: دوران پیشا مدرنیته را سنت می گویند ممکن است جامعه دینی و غیر دینی را در بر بگیرد، واژه شهروند از دو بخش شهر و وند تشکیل شده فضای اجتماعی و وابستگی و تعلق به اجتماع تعریف می شود، موضوع بعد واژه تکلیف است که در دوران سنت معمولا آدمیان نسبت به حاکمان و آموزه های دیگر تکلیف بودند به معنای الزام به انجام و یا ترک فعل همراه بوده است.
وی گفتمان را مورد توجه قرار داد و گفت: گفتمان تبدیل رویداد به امر زبانی است، بنابراین شیعه و دین یک گفتمان است، طبق این باید گفتمان ها را درک کنیم که زبان گفتمان دین چیست؟، هر کدام از این گفتمان ها دارای یک هسته مرکزی هستند که معاد، توحید و نبوت و غیره هسته است.
استاد حوزه علمیه: رساله الحقوق فعالیت سیاسی حضرت سجاد(ع) است
استاد حوزه علمیه گفت: حضرت سجاد(ع) نهایت استفاده از فرصت محدودی که نمی توانست کار فرهنگی انجام دهد کار سیاسی انجام داد، یکی از آنان رساله الحقوق حضرت است.
حجت الاسلام والمسلمین حاج موسی رجائی در خصوص حق الله از منظر رساله الحقوق امام سجاد(ع) اظهار کرد: پیامبر(ع) می فرماید فرصت ها همیشه برای هر کاری مناسبت نیست.
وی اضافه کرد: از دوران کودکی، نوجوانی و جوانی امام سجاد(ع) چندان گزارشی را نداریم، البته اختصاص به امام سجاد(ع) ندارد از زندگی امام حسن و حسین(ع) چقدر خبر داریم فقط از شش ماهه آخر زندگی حضرت اطلاعاتی داریم، پیش از آن چند روایت بیشتر نداریم، با توجه به روایتی که از پیامبر(ص) نقل شد امام سجاد(ع) در شرایط نامساعدی پس از عاشورا زندگی می کرد.
این استاد حوزه تصریح کرد: حضرت سجاد(ع) نهایت استفاده از فرصت محدودی که نمی توانست کار فرهنگی انجام دهد کار سیاسی انجام داد، یکی از آنان رساله الحقوق حضرت است.
وی خاطرنشان کرد: روش هدایتی امام سجاد(ع) بر این است که کار معرفتی می کرد از این رو نخستین حقی که در رساله الحقوق مطرح می کنند حق خداوند است، عبادت نیز حقی است که انسان باید در مقابل خداوند انجام دهد، ذات خداوند متعال بر معنای عبادت نیست بلکه بر مبنای فعل خداوند است.
مدیرگروه جرم شناسی جهاد دانشگاهی: امام سجاد(ع) بزرگترین آموزگار حقوق کیفری است
مدیر گروه جرم شناسی جهاد دانشگاهی حق بر مجازات سزاوار را مورد توجه قرار داد و گفت: امام سجاد(ع) آموزگار حقوق کیفری است.
جلال الدین حسانی با اشاره به آموزه های جرم شناختی در رساله الحقوق امام سجاد(ع)، اظهار کرد: امام سجاد با برخورداری از شیوه های کلام تخصص به حق ها می پردازند، این ویژگی برجسته رساله الحقوق است.
وی به ویژگی های رساله الحقوق اشاره کرد و افزود: فراگیری رساله الحقوق بسیار حائز اهمیت است، امام سجاد(ع) در دعای معروف برای مرزبانان رویکرد پیشگیری از جرم را بیان می کند.
مدیر گروه جرم شناسی جهاد دانشگاهی با بیان اینکه حقوق را بر مبنای جرم شناسی علمی مطالعه می کنیم، خاطرنشان کرد: بیان حق ها در واقع جلوگیری از جرم هایی است که ممکن است ایجاد شود.
وی حق بر مجازات سزاوار را مورد توجه قرار داد و گفت: امام سجاد(ع) آموزگار حقوق کیفری است.
