به گزارش روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبهبندی موضوعی ISC 2022 از جمهوری اسلامی ایران ۴۴ دانشگاه حضور دارند که در حوزههای مختلف موضوعی حائز رتبه شده اند.
فاضل زاده اظهار داشت: مدیریت رتبه بندی و تحلیل استنادی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، پس از قریب به یک دهه انجام موفق رتبه بندی ملی دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور و نیز رتبه بندی دانشگاه های جهان و دانشگاه های جهان اسلام، با توجه به تجارب ارزنده در این زمینه و شناخته شدن به عنوان تنها مرجع رتبه بندی در کشور، در سال ۹۹ برای اولین بار رتبه بندی دانشگاه های جهان را بر اساس حوزه های موضوعی به انجام رسانده است. در رتبه بندی جهانی ISC براساس موضوع، از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی موسسه همکاری و توسعه اقتصادی((OECD استفاده شده است.
| تعداد دانشگاه های حاضر در رتبه بندی موضوعی ISC در سال های مختلف | ||||
| ۲۰۱۹ | ۲۰۲۰ | ۲۰۲۱ | ۲۰۲۲ | |
| ۳۵ | ۳۹ | ۴۲ | ۴۴ | جمهوری اسلامی ایران |
| ۱۷۷ | ۱۹۶ | ۲۱۵ | ۲۲۴ | جهان اسلام |
| ۱۹۵۶ | ۱۹۹۰ | ۲۰۵۰ | ۲۰۳۸ | جهان |
در این طرح، کلیه حوزه های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار می گیرند. شش رده اصلی در این طرح عبارت از: علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی و علوم انسانی می باشد که جایگاه دانشگاه های ایران به تفکیک این حوزه ها به شرح زیر آمده است. کاربران و پژوهشگران به منظور کسب اطلاعات بیشتر می توانند به لینک https://isc.ac/fa/page/420 مراجعه کنند.
رئیس موسسه ISC جایگاه دانشگاه های کشور را در حوزه های موضوعی شش گانه به این صورت تشریح کرد:
حوزه علوم طبیعی
در رتبه بندی موضوعی ISC 2022 شاهد حضور دانشگاه های برتر کشور در ۶ رشته از ۷ رشته حوزه علوم طبیعی شامل: ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی و علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه های دنیا هستیم.
در این حوزه در سال ۲۰۲۲، دانشگاه تهران ۳۵۰-۳۰۱ رتبه اول و دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس و پزشکی تهران ۶۰۰-۵۰۱ رتبه دوم را کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری
در حوزه مهندسی و فناوری در ۱۱ رشته رتبه بندی صورت پذیرفته است که دانشگاههای ایران در هر ۱۱ رشته حضور داشته است که دانشگاه تهران با رتبه ۱۴۱ رتبه اول و دانشگاه های صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف ۳۰۰-۲۵۱ رتبه دوم را کسب کردند.
حوزه پزشکی و بهداشت
در حوزه پزشکی و بهداشت، دانشگاه پزشکی تهران ۲۱۹ رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم، پزشکی ایران و پزشکی مشهد ۴۰۰-۳۵۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی
در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران ۱۰۲ در رتبه اول، دانشگاه شیراز ۲۳۰ در رتبه دوم و دانشگاه تربیت مدرس ۲۳۸ رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی
در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب رتبه ۴۵۰-۴۰۱ شد.
حوزه علوم انسانی و هنر
در حوزه علوم انسانی نیز دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۶۰۰-۵۰۱ شده است و در هیچ کدام از رشته های این حوزه دانشگاهی از ایران حضور ندارد.
حوزه علوم طبیعی Natural Sciences
فاضل زاده ادامه داد: در رشته ریاضیات، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۲۱۷ رتبه اول، دانشگاه تهران ۴۰۱-۳۵۱ رتبه دوم، دانشگاه علم و صنعت ایران ۴۵۰-۴۰۱ رتبه سوم را بدست آوردند.
در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران ۲۱۲ رتبه اول و صنعتی امیرکبیر ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و صنعتی شریف ۴۰۰-۳۵۱ رتبه سوم را کسب کردند.
در رشته علوم فیزیکی دانشگاه صنعتی اصفهان ۵۰۰-۴۵۱، دانشگاه های صنعتی شریف و تهران ۶۰۰-۵۰۱ مشترکا رتبه دوم را کسب کردند.
در رشته علوم شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۱۳۰ رتبه اول و تربیت مدرس ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف، پزشکی تهران و تبریز ۴۰۰-۳۵۱ به صورت مشترک رتبه سوم را کسب نمودند.
در رشته زمین و علوم محیطی دانشگاه تهران ۱۲۶ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس و تبریز ۴۰۰-۳۵۱ مشترکا رتبه دوم و دانشگاه شیراز ۴۵۰-۴۰۱ رتبه چهارم را کسب کردند.
در رشته علوم زیستی دانشگاه پزشکی تهران ۴۵۰-۴۰۱ رتبه اول و دانشگاه تهران ۵۰۰-۴۵۱ رتبه دوم کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری Engineering and Technology
فاضل زاده در خصوص حوزه مهندسی و فناوری گفت: در رشته مهندسی عمران دانشگاه های تهران با رتبه ۵۴، علم و صنعت ایران با رتبه ۱۱۹، دانشگاه تبریز با رتبه ۱۵۴، صنعتی شریف با رتبه ۱۵۷، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۶۴ جایگاه اول تا پنجم را کسب کردند.
در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه تهران با رتبه ۲۳۶ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ مشترکا در رتبه دوم قرار گرفتند.
در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه های تهران ۳۳، صنعتی نوشیروانی بابل ۶۸، علم و صنعت ایران ۷۰، صنعتی امیرکبیر ۷۸، صنعتی شریف ۸۹ به ترتیب جایگاه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران ۷۸، علم و صنعت ایران ۱۶۹، صنعتی امیرکبیر ۱۸۳، صنعتی شریف ۲۰۶، تربیت مدرس ۲۲۷ به ترتیب رتبههای اول تا پنجم کشور را کسب کردهاند.
در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران ۱۵۰، صنعتی شریف ۲۳۸، صنعتی امیرکبیر ۲۴۰ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه پزشکی ایران ۶۷، پزشکی تهران ۱۱۴، دانشگاه تهران ۱۵۲، پزشکی شهید بهشتی ۲۱۳ و صنعتی امیرکبیر ۲۳۴ به ترتیب رتبه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران ۵۳ رتبه اول، علم و صنعت ایران ۲۴۱ رتبه دوم، صنعتی شریف با رتبه ۲۴۸ در جایگاه سوم قرار گرفت.
در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه پزشکی تهران ۱۴۵، دانشگاه تهران ۱۵۵، پزشکی تبریز ۲۱۹، تربیت مدرس ۲۴۰، پزشکی شهید بهشتی ۳۰۰-۲۵۱ به ترتیب در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفتند.
در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی دو دانشگاه از ایران حضور داشتند: دانشگاه تهران ۶، پزشکی تهران ۲۶ را کسب کردند.
در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران ۳۰۰-۲۵۱ در رتبه اول و صنعتی شریف ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و پزشکی تهران ۴۰۰-۳۵۱ در جایگاه سوم قرار گرفتند.
در سایر رشته های مهندسی و فناوری (شامل: مهندسی چند رشته ای، مهندسی صنایع، مهندسی تولید، علوم و فنون غذایی، مهندسی ابزار دقیق، ریزبینی، علوم تصویربرداری و فناوری عکاسی، طیف سنجی) دانشگاه تهران ۹۰، تبریز ۲۲۷، صنعتی امیرکبیر و ۳۵۰-۳۰۱ در رتبه اول تا سوم قرار گرفتند.
حوزه علوم پزشکی و بهداشت Medical and Health Sciences
رئیس مؤسسه ISC اظهار داشت: در رشته پزشکی پایه دانشگاه های پزشکی تهران ۱۵۸، پزشکی شهید بهشتی ۲۳۳، پزشکی تبریز ۲۴۱ و پزشکی مشهد ۲۵۰ رتبه اول تا چهارم را کسب کردند.
در رشته پزشکی بالینی دانشگاه پزشکی تهران ۳۰۰-۲۵۱، پزشکی شهید بهشتی ۳۵۱-۴۰۰، پزشکی ایران ۴۵۰-۴۰۱ رتبه اول تا سوم را کسب کردند.
در رشته علوم بهداشت دانشگاه پزشکی تهران ۱۶۹ رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی ۲۵۱-۳۰۰ رتبه دوم، پزشکی ایران ۳۵۰-۳۰۱ رتبه سوم را کسب کردند.
در رشته بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه پزشکی تهران ۱۴۵ رتبه اول، پزشکی تبریز ۱۸۵ رتبه دوم، پزشکی شهید بهشتی ۲۱۶ رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی Agricultural and Veterinary Sciences
وی ادامه داد: در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تهران ۶۲، تربیت مدرس ۱۵۹، شیراز ۱۶۰، صنعتی اصفهان ۲۵۰ به ترتیب رتبه اول تا چهارم را کسب کردند.
در رشته علوم دامپزشکی دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۱۱۹ شد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است.
در رشته بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه تهران ۱۹۵رتبه اول، دانشگاه فردوسی مشهد، شیراز و تربیت مدرس ۳۰۰-۲۵۱ مشترکا رتبه دوم را کسب کردند.
در سایر رشته های علوم کشاورزی (شامل مهندسی کشاورزی، اقتصاد و سیاست گذاری کشاورزی، علوم و فنون غذایی) دانشگاه تهران ۸۹، پزشکی شهید بهشتی ۱۲۲، دانشگاه تبریز ۱۵۲، پزشکی تهران ۱۶۱ و پزشکی تبریز ۱۸۳ به ترتیب رتبه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی Social Sciences
در رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران ۱۹۰ و علم و صنعت ایران ۶۰۰-۵۰۱ تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند.
در رشته آموزش دانشگاه پزشکی تهران ۴۰۰-۳۵۱ رتبه اول و پزشکی ایران و پزشکی اصفهان ۵۰۰-۴۵۱ با رتبه دوم تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند.
در رشته روانشناسی و علوم شناختی دانشگاه پزشکی تهران ۶۰۰-۵۰۱ تنها دانشگاه کشور در این رشته هستند.
در رشته جغرافیای اجتماعی و اقتصادی تنها دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۳۵۰ -۳۰۱ شده است.
حضور کشورهای اسلامی در رتبه بندی موضوعی ISC 2022
فاضل زاده درباره حضور کشورهای اسلامی در رتبه بندی موضوعی ISC 2022 گفت: به دلیل اهمیت جایگاه علم و فناوری در تمام حوزه های موضوعی، سند علم و فناوری ده ساله کشورهای عضو OIC (2016-2026) در سال ۲۰۱۷ به تصویب وزرا و سران کشورهای اسلامی رسید. براساس سند ۱۰ ساله علم و فناوری و نوآوری کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی تا سال ۲۰۲۶، در این سند ۱۰ ساله حضور حداقل ۵۰ دانشگاه کشورهای اسلامی در جمع ۵۰۰ دانشگاه های برتر جهان تا سال ۲۰۲۵ مطابق با معیارهای نظام های رتبه بندی جهانی به عنوان یکی از اهداف بیان شده است.
وی افزود: در این سند ذکر شده است که «آموزش دانشگاهی در کشورهای عضو باید از موضوعات ابتدایی نظیر توجه صرف به افزایش ورودی دانشگاه ها، جذب بیشتر اعضای هیات علمی و افزایش انتشارات فراتر برود. در حقیقت لازم است بر روی تولید دانش به روز، ارائه آموزش کیفی، گسترش ارتباطات بین المللی و نیز افزایش تاثیرگذاری اجتماعی متمرکز شود»
فاضل بیان داشت: سند علم و فناوری ده ساله کشورهای عضو OIC، ساز و کاری را ارائه می دهد که هدف آن ایجاد قابلیت و ظرفیت جمعی برای توسعه طیف وسیعی از موضوعات است که از آن جمله می توان به موضوع آب، غذا، کشاورزی، انرژی، علوم پایه و کاربردی و نیز مبحث تقویت ارتباطات و تعاملات بین المللی با نهادهای پیشرو علمی جهان اشاره کرد.
وی ادامه داد: از جمله موضوعاتی که در این سند به آن اشاره شده است ریاضیات و فیزیک، زیست شناسی، زیست فناوری و علوم شیمی و موضوعات وابسته می باشد که برای کل جامعه منافع بی شماری دارد.
که توصیه شده است این علوم در سطح کشورهای اسلامی ارتقا یابد و بدین منظور سرمایه گذاری در این حوزه ها انجام پذیرد و آموزش و پژوهش در این حوزه ها مورد توجه قرار گیرد.
در رتبه بندی حوزه موضوعیISC 2022 سایر کشورهای اسلامی نیز به خوبی ظاهر شدند.
در حوزه علوم طبیعی تعداد ۴۳ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۱ دانشگاه و مصر با ۷ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۱۴۵ بوده است.
در حوزه مهندسی و فناوری تعداد ۵۷ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۶ دانشگاه و مالزی با ۱۱ دانشگاه می باشد. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۸۵ بوده است.
در حوزه علوم پزشکی و بهداشت تعداد ۵۴ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۱۶ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشورهای ایران با ۱۲ دانشگاه و مصر با ۸ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه مربوط به ایران و برابر با ۲۱۹ بوده است.
در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی تعداد ۸۵ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشورهای ترکیه و ایران به ترتیب با ۱۸ و ۱۷ دانشگاه می باشد. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۳۸ مربوط به کشور عربستان سعودی بوده است.
در حوزه علوم اجتماعی تعداد ۲۲ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۷ دانشگاه است. بعد از آن کشورهای اندونزی با ۵ دانشگاه و ترکیه با ۳ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۲۳۸ و مربوط به کشورهای عربستان سعودی بوده است.
در حوزه علوم انسانی و هنر تعداد ۱۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی و ترکیه هر کدام با ۴ دانشگاه است. کشورهای ایران و لبنان نیز هر کدام با ۱ دانشگاه در این حوزه موضوعی حضور داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور مالزی با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ بوده است.
روش شناسی رتبه بندی موضوعی ISC
فاضل زاده گفت: در رتبه بندی موضوعی ISC، دانشگاههای هدف به منظور رتبه بندی در هر حوزه موضوعی، دانشگاههایی میباشند که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جز ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشند و در بازه زمانی سه ساله، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر آن حوزه موضوعی منتشر کرده و در پایگاه InCites ثبت شده باشند.
دانشگاههای اعلام شده در رتبه بندی در هر حوزه موضوعی در نهایت به صورت درهمکرد و نیز براساس قاره و کشور و… اعلام خواهند شد. رتبه بندی موضوعی ISC، براساس ۳ معیار کلی پژوهش، فعالیت بین المللی و نوآوری انجام میگیرد که معیار پژوهش به دلیل اهمیتی که دارد، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. جدول زیر معیارها و شاخصهای رتبه بندی موضوعی ISC را با ضرایب اختصاص داده نمایش میدهد.
