چه مواقعی لازم است مادر شیر خود را بدوشد؟
برخی مواقع مادر لازم است شیر خود را بدوشد و به وسیله فنجان، قاشق، قطره چکان، سرنگ و یا لوله معده به کودک خود بدهد از جمله:
زمانی که نوزاد نارس است و یا به دلیل بیماری در بیمارستان بستری است و نیاز به شیر مادر دارد.
شیرخوارانی که نمی توانند به دلیل نقایص مادرزادی مانند شکاف بزرگ کام سینه مادر را بمکند.
نوزادانی که مادر شاغل دارند و امکان شیردهی آنها به دلیل ساعات کاری مادر برای او امکان پذیر نیست.
این مادران باید هر سه ساعت یک بار هر دو پستان خود را بدوشند و شیر را در یخچال نگهداری کنند .
نکاتی مهم قبل از دوشیدن شیر مادر
برای دوشیدن شیر زمانی را انتخاب کنید که پستان مادر پر شیر باشد، بهتر است این زمان صبح باشد اما هر زمان دیگری نیز مادران می توانند شیر خود را بدوشند. به عنوان مثال می توانند بعد از تغذیه مستقیم نوزاد، شیر اضافی پستان کامل تخلیه نشده و یا پستانی که شیرخوار از آن شیر نخورده است را بدوشند.
قبل از شروع دوشیدن شیر، بهتر است مادر یک نوشیدنی گرم مانند شیر، چای کم رنگ بنوشد و یا سوپ بخورد و ۱۰ تا ۲۰ دقیقه استراحت کند. مایعات گرم از مایعات سرد بیشتر به ترشح شیر کمک می کنند.
قبل از دوشیدن شیر نباید مواد دخانی مانند سیگار مصرف شود.
قبل از دوشیدن شیر به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه یک حوله گرم و مرطوب، برای بهتر جریان یافتن شیر و رگ کردن پستان، روی آن قرار داده شود.
بهتر است قبل از دوشیدن شیر برای افزایش یافتن شیر، به حمام کردن، ماساژ پستان، ماساژ ستون فقرات ناحیه پشت و یا نوک پستان برای یک تا دو دقیقه پرداخته شود.
وسایل مورد استفاده برای دوشیدن شیر باید تمیز باشد.
قبل از دوشیدن باید دست ها و ظروف را خوب شست.
دوشیدن شیر مادر با دست
برای ماساژ پستان باید یک دست را زیر پستان و دست دیگر را بالای آن قرار داد و با حرکت یک یا هر دو دست همزمان با هم از طرف قفسه سینه به طرف نوک پستان، مجاری شیر را لمس کرد تا شیر به طرف مخازن آن که در زیر هاله پستان قرار دارد، جریان پیدا کند.
در این روش لازم است انگشت شست را در بالای لبه فوقانی هاله و انگشت اشاره و انگشت میانی را در لبه تحتانی هاله پستان و روبروی انگشت شست قرار داد. پستان را به طرف جلو آورده و با فشردن هاله همراه با حرکات غلتکی انگشتان به خروج شیر کمک کرد. انگشتان را در جهات مختلف هاله، قرار داد تا شیر کامل تخلیه شود.
برای خروج شیر باید به هاله پستان فشار وارد کرد. برای خروج شیر هیچگاه به نوک یا قسمت های دیگر پستان فشار وارد نکنیم، زیرا فشار به این قسمت سبب ترک خوردگی، سوزش و نازک شدن پوست نوک پستان می شود.
از مالش و فشار دادن پستان و یا فشار دادن و ساییدن انگشتان به روی پوست پستان نیز باید پرهیز کرد. برای جمع آوری شیر از ظرف های دهانه گشاد که از قبل شسته و جوشانده شده استفاده کرد.
ظروف مورد استفاده و روش نگهداری و ذخیره کردن شیر دوشیده شده مادر
برای ذخیره شیر باید از ظروف پلاستیکی یا شیشه ای با سرپوش محکم استفاده کرد تا هوا در آن نفوذ نکند.
اما در کل ظروف شیشه ای به علت جذب نکردن پروتئین های شیر و مواد ایمنی بخش بهترین انتخاب برای جمع آوری و ذخیره کردن شیر هستند، زیرا این ظروف به سادگی تمیز می شوند.
یک سری کیسه های پلاستیکی مخصوص ذخیره شیر مادر نیز هستند که برای ذخیره کمتر از ۷۲ ساعت مناسب است.
از کیسه های مخصوص جمع آوری شیر به علت احتمال سوراخ شدن و آلودگی آن برای کودکان نارس استفاده نشود.
حجم ظرف برای فریز کردن شیر باید ۶۰ تا ۱۲۰ میلی لیتر باشد.
یک چهارم از ظرف نگهداری شیر باید خالی باشد تا جای یخ زدن هم داشته باشد.
روی ظروف نگهداری شیر باید تاریخ درج شود تا اول شیرهایی که زودتر دوشیده شده اند مورد استفاده قرار گیرد.
اگر این شیر به مهدکودک فرستاده می شود، لازم است روی آن نام کودک علاوه بر تاریخ دوشیدن شیر، ثبت شود./۱۰۱
«فریبا برزگری» کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز
