پرخاشگری در کودکان

با وجود اضطراب و استرس موجود در خانواده های امروزی و در دسترس بودن تکنولوژی برای کودکان، پرخاشگری کودکان یکی از مشکلات امروزی بوده که خانواده ها با آن دست و پنجه نرم کرده و کنترل کودکان از دست آن ها خارج شده است .
شناخت نشانه های پرخاشگری غیر سازنده کودکان برای تشخیص والدین مناسب بوده و می تواند نگرانی آن ها را برطرف کند، در صورتی که خشم کودک غیر سازنده و مخرب باشد به کارگیری راهکار های لازم و مراجعه به روانشناس برای کودک و والدین الزامی می باشد .
خشونت پدیده پیچیده ای است که در آن خصوصیات ارثی، عوامل زیستی و هورمونی، نیرو‌های روانشناختی و شاخص های فرهنگی و اجتماعی می توانند با هم در آن دخیل باشند اما بهتر است بدانیم خانواده می‌تواند از جهات مختلف موجب بروز یا تشدید پرخاشگری شود که مهمترین این عوامل عبارتند از:
•شیوه های نامناسب فرزند پروری والدین: برخی شیوه های فرزند پروری و استفاده نامناسب از تنبیه و تشویق موجب تقویت خشم و پرخاشگری در فرزندان می شوند
•الگوهای نا مناسب رفتاری در خانواده: نشان دادن رفتارهای پرخاشگرانه از سوی یکی از اعضای خانواده موجب الگوسازی این رفتار توسط کودک می شود
•تاثیر پذیری از رفتار پرخاشگرانه مشاهده شده در محیط و در رسانه ها
•تشویق رفتار پرخاشگرانه
خشونت در رسانه ها عامل مؤثری در رشد و تحول سیستم های ارزشی و شکل دهنده رفتار می‌باشند؛ تحقیقات مربوط به تأثیر رسانه ها بر کودکان و نوجوانان نشان داده اند که این کودکان:
•ترس از خشونت ندارند؛
•به تدریج می پذیرند که خشونت راهی برای حل مشکل است؛
•به تقلید خشونت می پردازند؛
•ناخودآگاه با شخصیت های خاصی چه قربانیان و چه قربانی کنندگان همانند سازی می کنند
مشاهده خشونت در برنامه های تلویزیونی باعث پرخاشگری در کودکان می شود. گاهی اوقات حتی دیدن یک برنامه خشونت آمیز می تواند پرخاشگری را افزایش دهد. کودکانی که مکرراً نمایش هایی پر از خشونت را تماشا می کنند و ازاین کار منع هم نمی شوند، به احتمال زیاد، به تقلید آنچه می بینند می پردازند. اثر خشونت تلویزیونی ممکن است فوراً در رفتار یا گفتار کودک نمودار شود و یا سال ها بعد خود را نشان دهد. البته خشونت تلویزیونی تنها علت پرخاشگری یا رفتار خشونت آمیز نیست ولی از عوامل مهم تلقی می شود.
توصیه هایی برای والدین در برخورد با خشونت ناشی از رسانه ها
والدین می توانند با استفاده از راه های پیشنهاد شده زیر کودکان خود را از خشونت مفرط تلویزیونی محافظت کنند.
به برنامه هایی که کودکان می بینند توجه کنید و بعضی از آنها را همراه کودک خود ببینید. چنانچه کودک خود را به هنگام تماشای برنامه های خاص تلویزیونی همراهی کنید، می توانید سؤال‌های او را بهتر برایش توضیح دهید و جلوی کج فهمی او را بگیرید.
زمان تماشای برنامه های تلویزیونی را محدود کنید
توجه داشته باشید که تلویزیون را نباید دراتاق خواب بچه ها قرار دهید. با این عمل خود باعث می شوید که کودک با اثرات منفی برنامه های خشونت آمیز تلویزیونی، به خواب نرود؛ همچنین نظم ساعت خواب و بیداری او مختل نمی‌شود.
به کودکان خود تذکر بدهید که اگر چه هنرپیشه حقیقتاً مجروح نشده یا به قتل نرسیده است، اما این گونه خشونت‌ها در دنیای واقعی یا بسیار دردناک است یا منجر به مرگ می‌شود.
هنگامی که برنامه های خشونت آمیز پخش می‌شود، یا کانال را عوض کنید یا تلویزیون را خاموش کنید. توضیح دهید که مشکل آن برنامه چیست و به گونه ای با منطق درخور فهم کودک، آسیب و ضرر موجود در آن برنامه را توضیح دهید تا میل کودک یا اصرار او برای تماشای این گونه برنامه ها کاهش یابد.
در حضور بچه ها صحنه های خشونت آمیز را تأیید نکنید و بگویید که بدترین شیوه برای حل یک مشکل، روش خشونت آمیز است.
تأثیر همسن و سالان و دوستان و همکلاسی ها باید به حداقل برسد. به این منظور با والدین بچه های دیگر تماس بگیرید و در مورد نوع برنامه های تلویزیون و مدت زمان مناسب برای تماشای تلویزیون توافق کنید.
مدت تماشای تلویزیون توسط کودکان، جدا ازمحتوای آن باید کم شود چون کودکان را از پرداختن به فعالیت های مفید دیگر از قبیل مطالعه، بازی با دوستان و رشد و پرورش علائق خود باز می دارد
تهیه و تنظیم: نرگس جنگجو- مشاور و مددکار اجتماعی کلانتری ۱۹ بوستان شیراز