چند سال است که پدر و مادرم از هم طلاق گرفته اند و مادرم قبول کرد در ازای مهریه اش حضانت من و برادرم را به عهده بگیرد.
دختر نوجوانی با حالتی غمگین و ناراحت وارد اتاق مشاوره شد و مشکلات خود را چنین مطرح کرد : چند سال است که پدر و مادرم از هم طلاق گرفته اند و مادرم قبول کرد در ازای مهریه اش حضانت من و برادرم را به عهده گیرد.
پدرم که تعادل روحی و روانی مناسبی نداشت و به خاطر اعتیاد از لحاظ مالی ورشکست شده بود پذیرفت ما در کنار مادرمان زندگی کنیم. تحمل جدایی آن دو را نداشتم . نحوه برخورد پدر ومادرم با من متفاوت شده بود.
پدرم مرا مجبور می کرد که با تحریک برادرم ، در خانه دست به دزدی بزنم و یا منزل و وسایل مادرم را آتش بزنم . در گذر بحران هویت و بلوغ وتغیرات ناشی از آن بودم فشار تحصلی و روانی و جسمی برایم آزار دهنده شده بود.گروه همسالانم مرا تشویق به خود کشی می کردند تا از این طریق والدینم را بترسانم.
اکثر مواقع تفکر خودکشی به من هجوم می آورد . به خاطر اینکه لج مادرم را در بیاورم تا نیمه شبها بیرون از خانه و با دوستانم وقت گذرانی می کردم . تفننی سیگار و قلیان مصرف می کردم و مدام با برادر۸ ساله ام رفتار خشونت آمیز و درگیری داشتیم. گاهی افسرده و گاهی بیش از حد هیجان زده وشاد هستم.
وقتی از استرس های بیش از حد راه گریزی ندارم نا خود آگاه دست به حرکاتی می زنم و با سلاح سرد پوست و گوشت خود را می کنم یا رگهای خود را با تیغ زده و دچار خونریزی شدید می شوم که چندین مرتبه تکرار شده و توسط مادرم نجات یافته ام.
مادرم خسته و بی روحیه شده است، از دست من به خود زنی روی آورده و بی نهایت مرا نفرین می کند . روابط عاطفی مان خیلی سرد شده است . پدر و مادرم نسبت به نیازهایم غافل شده اند. اکثر مواقع بی دلیل گریه های ناگهانی دارم، هیچ چیز مرا خوشحال نمی کند و به دنبال راههایی هستم که به دور از چشم مادرم ، به زند گی ام برای همیشه پایان دهم .برادرم از من الگو برداری کرده و می گوید اگر ما نباشیم پدر و مادرمان خوشبخت خواهند شد.
نظر مشاور
رفتار خود کشی اشاره به اقدامات انجام شده توسط کسی دارد که که در حال بررسی یا آماده شدن برای مرگ خود است، در پسران اختلالات تکانشی، رفتار خشونت آمیز و مصرف مواد مخدر بیشتر است. احساسات شدید مثل استرس ، سر در گمی ، ترس و عدم اطمینان و همچنین فشار برای موفقیت های تحصیلی برتوانایی های حل مسئله و تصمیم گیری در نوجوانان تاثیر می گذارد و در مواقع بحرانی ممکن است تصمیمات اشتباه بگیرند.
خانواده هایی که روابط مختل با فرزندان دارند و روابط عاطفی بین آنها سرد است بیشتر باعث ایجاد افکار خود کشی در نوجوانان می شوند. تحقیر کردن فرزند پسر توسط والدین باعث قطع دلبستگی فرزند از خانواده و شکل گیری افکار خودکشی می شود. طلاق و جدایی والدین و به طبع آن غفلت از نیازها و روابط کودک می تواند باعث حرکتش به سمت مسیرهای پر خطر شده و تفکر مربوط به پایان زندگی را در او به وجود آورد .
سیگار ، الکل و مواد مخدر هم افراد را برای اقدام به خودکشی مستعد تر می کنند. ترس، ناامیدی ، بی پناهی ، حس بی ارزش بودن ، انزوا، شکستها ، ترس، خشم، بیماری های جسمی و روحی علت خودکشی برخی افرادند.
در حقیقت جوان با دور نمایی از زندگی که فراروی خود می بیند احساس خلا، ناتوانی و درماندگی شدیدی می کند و چون توان مقابله با در هم پاشیدگی های هنجارهای اجتماعی را ندارند، اقدام به از بین بردن خود می کنند . طلاق ، جدایی ، از دست دادن والدین ، بیکاری ، ناکامی های پی در پی ، بیماری و…. نیز از جمله رایج ترین علل ضعف نوجوانان و اقدام آنان به خود کشی است.
روابط مثبت پدر ومادر یکی از مهمترین عوامل محافظت کننده در برابر خود کشی نوجوانان است. نوجوانانی که اقدام به خود کشی کرده اند محیط خانواده خود را استرس زا، غیرحمایتی ، پرمشاجره و سرد از نظر عاطفی توصیف می کنند. حمایت والدین و مدرسه نسبت به حمایت دوستان در راستای فهم تفکرات و رفتارهای خود کشی حائز اهمیت بیشتری می باشد. بنابر این عدم حمایت خانوادگی، مهارت های ضعیف زندگی و خودشناسی ضعیف عوامل خطر برای خود کشی نوجوانان را افزایش می دهد.
مهترین عواملی که می تواند به پیشگیری از خود کشی در نوجوانان کمک کند، تلاش برای بیرون آوردن وی از انزوای خود و رسیدگی به افسردگی و خلق پایین فرزند نوجوان است. همچنین کمک به نوجوان برای یافتن یک هدف ایجاد انگیزه در نوجوان احتمال ورود افکار خودکشی را کاهش می دهد.
فهم احساسات نوجوانان به جنس مخالف ، صحبت در مورد سوالات و تمایلات جنسی نوجوانان و ایجاد روابط صمیمانه بخصوص با والد همجنس ، پیش بینی بسیار مهمی در اصلاح تفکر مربوط به خودکشی است و آگاهی والدین از رفتار صحیح با نوجوان ضرورت دارد و مدارس محل خوبی برای ارائه آموزش و پشتیبانی بیشتر در پیشگیری از خودکشی هستند. همسالان نوجوان می توانند تاثیر بسیار مهمی در تفکر و رفتارهای فرزند بگذارد، دوری از افرادی که سابقه رفتارهای پرخطر مثل مصرف الکل و مواد مخدر ، خشونت و خانواده های بیمار دارند در پیشگیری از اقدام به خود کشی نیز موثر می باشد.
نویسنده : ملیحه جعفری صحرارودی – مشاور و مددکار اجتماعی پلیس فسا، استان فارس