با توجه به شیوع گسترده و جهانی بیماری کووید -۱۹، مارتین سلیگمن، بنیانگذار روانشناسی مثبت و رئیس مرکز روانشناسی مثبت دانشگاه پنسیلوانیا، تمرین سریع و ساده ای را برای اجتناب از آشفتگی ذهنی و ایجاد تمرکز ذهنی پیشنهاد داده است.
موقعیت ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ هر روز در حال تغییر است و این نوسانات سریع و ابهامات مربوط به آن، ممکن است موجب اضطراب یا ترس شوند.
سلیگمن می گوید: «در بیشتر مواقع ذهن انسان ناخودآگاه به سمت بدترین موقعیت های محتمل سوق داده می شود. فاجعه سازی یک پاسخ سازگارانه تکاملی ذهنی است، اما این پاسخ معمولا بیش از حد و به طور غیرواقع بینانه ای منفی است.»
سلیگمن برای تمرکز و آرامش ذهنی تمرین ساده ای به نام «نگاه واقع بینانه» را پیشنهاد می دهد که با حدس زدن بدترین اتفاق ممکن که احتمالا پیش از هر سناریوی دیگری به ذهنمان می رسد، شروع می شود. سپس به بهترین اتفاق ممکن می پردازد و سرانجام با پرداختن به محتمل ترین اتفاق پایان می یابد. هدف از انجام این تمرین تبدیل افکار غیرمنطقی به افکار منطقی است. این تمرین در چهار مرحله انجام می شود.
گام اول: از خودتان بپرسید بدترین اتفاقی که ممکن است در این موقعیت برایتان رخ دهد چیست؟
پاسخ این سوال بسته به سن و وضعیت سلامت شما تغییر می کند. سلیگمن برای مثال بدترین اتفاقی را که ممکن است برای خودش به عنوان یک مرد ۷۷ ساله که در حومه پنسیلوانیا زندگی می کند، بیفتد، بیان کرده است. بدترین افکار منفی خودآیند او اینها بوده است: «از آنجا که دخترم به مدرسه می رود و با دیگران در تماس است، من حتما مبتلا می شوم. اگر مبتلا شوم، بیماریم حاد می شود و از آنجا که در دهه ۷۰ زندگی هستم، حتما می میرم.»
گام دوم: سپس خودتان را مجبور کنید به بهترین اتفاق ممکن فکر کنید.
در این بخش تمرین، سلیگمن ممکن است با خودش فکر کند: «نه من و نه هیچ یک از اعضای خانواده ام به این بیماری دچار نمی شویم. این موج شیوع خیلی زود می گذرد و برای ما مشکلی پیش نمی آید.»
گام سوم: حالا اتفاقی را که بیش از همه محتمل است روی دهد، در نظر بگیرید.
سلگیمن گفته برای او واقع بینانه ترین اتفاق این است: «ممکن است من به این بیماری مبتلا شوم، اما مثل اکثر افراد علائم خفیف خواهد بود. درست است که من از نظر سنی در گروه خطر قرار دارم، اما همیشه ورزش می کنم و مشکل جسمی خاصی ندارم، بنابراین احتمالا یک یا دو هفته در بستر بیماری می مانم و دوران نقاهت را می گذرانم و بعد دوباره سرپا می شوم.»
گام چهارم: در پایان، برای واقع بینانه ترین اتفاق ممکن برنامه ریزی کنید.
این کار با انرژی گذاشتن برای اتفاقی که احتمال رخ دادنش وجود ندارد یا خیلی کم است، فرق دارد. در واقع این مرحله به منزله آماده کردن خود برای مواجهه با موقعیتی است که ممکن است پیش بیاید و چالش انگیز هم هست. برنامه شما به موقعیتتان بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر بیمار شوید، کسی هست که از فرزندتان مراقبت کند؟ اگر لازم باشد در خانه بمانید، به مقدار کافی غذا و دارو دارید؟ برای کارتان چه فکری کرده اید؟ اگر در گروه در معرض خطر قرار دارید، در صورت ابتلا به بیماری کسی هست که از شما مراقبت کند؟ با پاسخ دادن به این سوالات و بقیه سوالات احتمالی و نوشتن آنها به صورت مکتوب، آشفتگی ذهنیتان کاهش چشمگیری پیدا می کند. (برای نوشتن یک برنامه واقع بینانه باید امکانات، محدودیت ها و منابعتان را در نظر بگیرید.)
این تمرین در موقعیت های مختلف و روی گروه های متفاوتی از افراد اجرا و از آن نتیجه گرفته شده است. بنابراین به شما ورزشکاران عزیز نیز پیشنهاد می‌شود این تمرین را انجام دهید و از نتایج مفید آن بهره مند شوید.
