محمد جواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: بررسی‌های انجام شده در پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس نشان می‌دهد که رشد استناد‌های دریافتی پژوهشگران کشور در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ به حدود ۵ درصد رسید.
او افزود: بر این اساس جمهوری اسلامی ایران پیشتاز رشد کیفیت و اثرگذاری علم در بین قدرت‌های علمی دنیا شد. این واقعیتی است که با نرمال سازی استناد‌ها در اسکوپوس در سال ۲۰۱۹ و مقایسه آن با سال ۲۰۱۸ بدست آمده است.
دهقانی اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که حتی با حذف خوداستنادی، ایران هنوز جایگاه نخست رشد کیفی دنیا را در اختیار دارد. نتایج بیشتر بررسی و تجزیه و تحلیل علم سنجی نشان مید هد که ایران از نظر شاخص استناد نرمال شده از جایگاه ۲۳ دنیا در سال ۲۰۱۱ به جایگاه ۱۲ در سال ۲۰۲۰ ارتقا یافته است. ایران در سال ۲۰۱۹ درجایگاه ۱۴ دنیا قرار داشت.
او بیان کرد: ایران از نظر حجم و کمیت انتشارات علمی در پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس در سال ۲۰۱۹ در جایگاه ۱۵ دنیا قرار داشت، این حاکی از تاکید و توجه پژوهشگران به اثر بخشی و کیفیت انتشار یافته‌های پژوهشی است.
دهقانی ادامه داد: مرجعیت علم و فناوری در دنیا اولین بند از سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. مرجعیت به معنی محل رجوع قرار گرفتن است. اینکه علم تولید شده در داخل کشور چقدر مورد استفاده سایر پژوهشگران در دنیا قرار می‌گیرد شاخصی برای سنجش میزان مرجعیت علمی ایران در سطح بین المللی است و استناد مقبول‌ترین شاخص در سطح بین المللی برای سنجش میزان مرجعیت علمی است.
سرپرست ISC گفت: استناد‌ها بیانگر میزان استفاده از علم تولید شده توسط سایر پژوهشگران هستند و به همین علت آن‌ها را شاخصی برای ارزیابی اثرگذاری علم تولید شده می‌دانند. اثرگذاری شکل‌های مختلفی دارد. علم تولید شده می‌تواند بر صنعت، اقتصاد و اجتماع تاثیرگذار باشد که هدف غائی مدنظر از علم است.
او تصریح کرد: اینکه علم تولید شده چقدر در بین سایر پژوهشگران در سطح بین المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز تحت عنوان اثرگذاری علمی قلمداد میشود. این شاخص در ارزیابی‌های علمی کاربرد بسیار وسیعی دارد بطوری که در ارتقای پژوهشگران یا بررسی وضعیت آن‌ها جهت استفاده از یک فرصت شغلی به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دهقانی ادامه داد: محاسبه مقدار خام استناد‌ها روش صحیحی برای سنجش میزان اثرگذاری علمی نیست. به همین علت استناد‌ها را قبل از مقایسه نرمال سازی می‌کنند. تعداد استناد‌های دریافتی از یک رشته به رشته دیگر متفاوت است و همچنین مقالات قدیمی تر فرصت بیشتری برای دریافت استناد دارند. به عنوان مثال، مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۲ منتشر شده است فرصت بیشتری برای دریافت استناد نسبت به مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۰ منتشر شده دارد.
سرپرست ISC گفت: همچنین تفاوت بین رشته‌های موضوعی در علم نیز باید لحاظ شود. مثلاً مقالات حوزه میکروبیولوژی چندین برابر مقالات حوزه ریاضی استناد دریافت می‌کنند. بر همین اساس، قبل از مقایسه‌های استنادی بهترین روش نرمال سازی استنادهاست.
او افزود: براساس شاخص استناد نرمال شده (Field-Weighted Citation Impact) در پایگاه اسکوپوس مقالات جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۰۵ حدود ۲۵درصد کمتر از متوسط بین المللی استناد دریافت می‌کرد.
این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۱.۱۳ رسیده است که یعنی مقالات ایران ۱۳ درصد بیش از متوسط بین المللی استناد دریافت می‌نمایند. در سال ۲۰۲۰ میزان استناد نرمال شده کشور به ۱.۲۵ صدم درصد افزایش یافته است. این امر حاکی از توجه بیشتر پژوهشگران به بعد کیفی انتشارات علمی است.
