به گزارش سحاب پرس و به نقل از روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر علی نایبی معاون فناوری و نوآوری مؤسسه ISC گفت: «نظام ایده‌ها و نیازها»، به‌عنوان حلقه واسط بین محققین و نیازهای جامعه، در راستای تقاضا محور کردن پژوهش ها و توسعه فناوری های دانش بنیان کشور راه‌اندازی شده است.
وی با تأکید بر اهمیت این نظام در تسهیل دسترسی به اطلاعات و به‌کارگیری ایده‌ها در حل مسائل ملی گفت: «تاکنون بیش از ۲۱ هزار نیاز و ایده توسط نیازپردازان و متخصصین کشورمان در نظام ایده‌ها و نیازها نمایه شده است».
جایگاه قانونی نظام ایده‌ها و نیازها
معاون مؤسسه ISC تصریح کرد: نظام ایده‌ها و نیازها که به اختصار «نان» نامیده می‌شود، در راستای تکمیل زنجیره علم، فناوری و نوآوری و به منظور تسهیل مشارکت متخصصان در حل مسائل کشور ایجاد شده است. این نظام به‌عنوان یک سکوی فناورانه و شبکه‌ای برخط، ارتباط مستقیم بین نیازپردازان و ایده‌پردازان را برقرار می‌کند. «این نظام از توان فکری متخصصان به‌عنوان نیروی محرکه توسعه استفاده می‌کند و هدف اصلی آن ایجاد حس مشارکت و بهره‌برداری از خرد ملی در تصمیم‌گیری‌هاست».
نایبی گفت: ایجاد نظام ایده‌ها و نیازها در راستای اجرای مصوبه «سیاست‌های ایجاد و ارتقای سکوهای ملی تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و نوآوری» شورای عالی انقلاب فرهنگی است. همچنین شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در بیست نهمین جلسه، این نظام را به‌عنوان پنجره واحد نظام ملی علوم، تحقیقات و فناوری معرفی کرده است و موسسه ISC به عنوان مسئول اجرای این مصوبه تعیین شده است.
وی افزود: بر اساس اساسنامه صندوق شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، یکی از وظایف و ماموریتهای صندوق، حمایت از انجام پایاننامهها و رسالههای تحصیلات تکمیلی و دوره پسادکتری مؤسسات و اشخاص حقیقی در راستای رفع نیازهای جامعه و صنعت با اولویت نیازهای ثبت شده در سامانه «نان» معرفی شده است.
معاون مؤسسه ISC خاطر نشان کرد: نظام ایده‌ها و نیازها در برنامه هفتم پیشرفت کشور (۱۴۰۷-۱۴۰۳) نیز نقشی اساسی ایفا خواهد کرد. ماده ۹۳ تاکید نموده است که به منظور ارتقای نظام علمی، فناوری و پژوهشی، سهم پایاننامه ها و رسالههای تقاضامحور و نیازمحور براساس سامانه نظام ایده ها و نیازها، از کل پایان نامه ها و رسالههای انجام شده در گروه های علمی غیرعلوم انسانی ۲۰ درصد و در گروه علوم انسانی ۱۰ درصد هدف گذاری شده است. همچنین در ماده ۹۴ به منظور جهت دهی فعالیت های پژوهشی و فناورانه به سمت نیازهای واقعی کشور و ارتقای بهره وری و افزایش اثربخشی تحقیقات و پژوهش با تاکید بر تحقیقات میان رشته ای با اولویت حوزه علوم انسانی تاکید شده است که نظام تامین مالی تحقیقات دولتی به نحوی اصلاح شود تا پایان برنامه حداقل پنجاه درصد (۵۰%) منابع بودجه عمومی مربوط به اولویت های نظام ایده ها و نیازها هزینه شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این، در ماده ۹۷ برنامه هفتم، مؤسسات و مراکز پژوهشی وابسته به دستگاههای اجرایی مکلف شده اند تا پایان برنامه حداقل بیست درصد (۲۰%) ظرفیت اولویت های پژوهشی سالانه خود و موضوعات جهاد تبیین را باثبت در سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) از طریق پایان نامه و رساله های دانشجویی دانشجویان آن دستگاه یا دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بسیج اساتید، به انجام برسانند. این رویکرد به‌طور مستقیم به بهبود کیفیت و کارایی پژوهش‌ها کمک خواهد کرد و امکان پاسخگویی به نیازهای جامعه را افزایش می‌دهد.
همچنین نظام ایده ها و نیازها در آیین نامه اجرایی قانون جهش تولید دانش بنیان، رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور و آیین نامه پژوهانه و پایه های تشویقی اعضای هیات علمی آورده شده است و فعالیت‌های اعضای هیات علمی بر مبنای این سامانه مشمول امتیازهای ویژه است.
زیرسامانه‌ها و همکاری‌های بین‌دستگاهی
نایبی افزود: در راستای تحقق اهداف نظام ایده‌ها و نیازها، چندین زیرسامانه تخصصی طراحی و راه‌اندازی شده است. از جمله این زیرسامانه‌ها، سامانه استادمحوری به منظور جذب دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری به صورت تقاضامحور، سامانه عرضه و تقاضای وزارت نفت و سامانه دانش‌بنیانی شرکت ایران خودرو است. این زیرسامانه‌ها با هدف اطلاع رسانی اولویت های تحقیقاتی کشور و تقاضامحور کردن پایاننامهها و رساله‌ها و ایجاد ارتباط علمی میان نهادهای دولتی و خصوصی طراحی شده‌اند.
آمار و دستاوردها
معاون موسسه ISC گفت: تاکنون، تعداد ۱۷۸۲۱ نیاز و ۳۱۸۷ ایده (مجموع: ۲۱۰۰۸) در این سامانه ثبت شده است. نیازها و ایده های ثبت شده در حوزه های موضوعی مختلف بوده که به تفکیک در تصویر ذیل قابل مشاهده می باشد. بیشترین تعداد نیازها به ترتیب در حوزه‌های موضوعی فنی مهندسی (۸۲۳۰)، علوم پایه (۵۵۳۷)، علوم انسانی (۳۳۲۲)، کشاورزی و منابع طبیعی (۱۲۱۸)، علوم بهداشت (۷۸۹)، هنر (۲۰۴)، تعلیم و تربیت (۱۴۰) و دامپزشکی (۷۲) ثبت شده است. بیشترین ایده-ها نیز به ترتیب در حوزه موضوعی های فنی مهندسی (۱۳۶۰)، علوم انسانی (۴۷۸)، کشاورزی و منابع طبیعی (۴۲۷)، علوم پایه (۴۰۲)، هنر (۱۱۹)، علوم بهداشت (۱۱۱)، تعلیم و تربیت (۵۲) و دامپزشکی (۳۰) ثبت شده است.
به منظور تقاضامحور کردن پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله های دکتری، در طرح استادمحوری ذیل نظام ایده ها و نیازها، تاکنون ۵۳۵۵ پارسای تقاضا محور شامل ۳۱۶۳ درخواست رساله دکتری و ۲۱۹۲ پیشنهاد پایان نامه کارشناسی ارشد در این سامانه ثبت شده است. پارساهای تعریف شده در حوزه های موضوعی مختلف می باشند.
در طرح استادمحوری که با مشارکت دانشگاه ها صورت گرفته است، دانشگاه شیراز با بیشترین میزان مشارکت در جایگاه اول با تعداد ۲۸۸ پارسا و دانشگاه سمنان و ارومیه به ترتیب ۲۰۳ و ۱۷۳ در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته اند.
دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی از استان‌ها و شهرهای مختلف در طرح استادمحوری مشارکت نموده اند. تعداد رساله های دکتری و پایان نامه های کارشناسی ارشد به تفکیک استان و با آزمون و بدون آزمون در تصویر ذیل قابل مشاهده است. بیشترین پارسا تقاضامحور در طرح استادمحوری مربوط به دانشگاه های تهران، خوزستان، خراسان شمالی، اصفهان و البرز بوده است.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مشارکت دانشگاه‌ها
نایبی با اشاره به امکان برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط دبیرخانه نظام ایده‌ها و نیازها برای دانشگاهیان، اظهار داشت: «تمامی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی می‌توانند در این طرح مشارکت نمایند و برای برگزاری کارگاه‌ها درخواست‌های خود را به آدرس رایانامه info@nan.ac ارسال کنند».
در پایان، معاون فناوری و نوآوری مؤسسه ISC با اشاره به آینده‌نگری و اهمیت این نظام در تسهیل ارتباطات علمی، به ایجاد ظرفیت‌های جدید در عرصه علم و فناوری تأکید کرد: نظام ایده‌ها و نیازها می‌تواند به‌عنوان یک الگوی موفق در دیگر کشورها نیز مورد بهره‌برداری قرار گیرد و در این مورد مؤسسه ISC در حال برگزاری نشست های بین المللی مختلف می باشد.
