خودمراقبتی شامل اقداماتی است آموختنی، آگاهانه و هدفمند که هر فردی برای خود، خانواده و دیگران انجام می دهد تا سالم بماند، از سلامت جسمی و روانی خود حفاظت کند، نیازهای اجتماعی خود را برآورده سازد، از بیماری ها یا حوادث پیشگیری کند، از ناخوش ها و بیماری های مزمن مراقبت کند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کند. خودمراقبتی به وضوح موجب افزایش کارآیی و مهارت های فردی ما می شود.
خودمراقبتی شامل تصمیمات و اقداماتی برای سلامت، پیشگیری از خطرات و آسیب های اجتماعی و توانایی رفع نیازهای جسمی و روانی و اجتماعی خود می شود.
با انجام برخی اصول ساده خودمراقبتی میتوان دستیابی به سلامت، نشاط و شادابی را در زندگی ایجاد کرد.
با خودمراقبتی می توانیم:
· استرس خود را کاهش دهیم.
· اعتماد به نفس خود را بازیابیم و تقویت کنیم.
· شور و شوق جوانی و انگیزه موفقیت خود را حفظ کنیم و افزایش دهیم.
· جوانی سالم، ایمن و با نشاط را تجربه کرده و سلامت سایر دوران های زندگی خود را تضمین کنیم.
· بهتر درس بخوانیم و آینده شغلی بهتری داشته باشیم.
· آینده بهتری را برای خود، خانواده، دوستان و کشورمان رقم بزنیم.
۱-خودمراقبتی جسمی
· خوردن منظم غذای سالم: صبحانه، ناهار، شام و میان وعده های سالم، مصرف ۵وعده میوه و سبزی در روز
· انجام ورزش روزانه: پیاده روی، دویدن، شنا، ورزش های رزمی
· انجام معاینه پزشکی ادواری و منظم پیشگیرانه
· دریافت خدمات و مراقبت های پزشکی موردنیاز
· استراحت کافی هنگام بیماری
· انجام فعالیت های جسمی منظم
· داشتن خواب و استراحت کافی
· رعایت پوشش مناسب و بر اساس فصول سال
· رفتن به تعطیلات
· پرهیز از وسایل، لوازم و رفتارهای پر خطر
۲- خودمراقبتی روانی
· احساس ارزش، خوشبینی و امید
· احساس اعتماد به نفس کافی
· اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفکر و تأمل
· انجام اقدامات لازم برای کاهش تنش و استرس
· توجه به تجارب، آرزوها، افکار و احساسات خود
· اختصاص زمان مناسب برای رفتن به دامن طبیعت
· مراجعه به روان پزشک یا روان شناس در صورت بروز مشکل یا ناراحتی روانی
۳-خودمراقبتی عاطفی
· رفتار مهربانانه با خود و دیگران
· افتخار به خود
· گریه کردن در مواقعی که لازم است
· جستجوی چیزهایی برای خندیدن
· بیان خشم خود به روشی سازنده
· اختصاص وقت برای بودن در کنار والدین و برادر و خواهر
· مطالعه کتاب هایی که دوست شان داریم
۴-خودمراقبتی معنوی
· اختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش
· تلاوت و شنیدن آیات قرآن
· انجام کارهای خیر
· کمک به نیازمندان
· شکرگزاری نعمت های الهی
· شرکت در مراسم و مناسک دینی و مذهبی
۵-خودمراقبتی اجتماعی
· برقراری ارتباط با خانواده و حضور در کنار افراد مورد علاقه
· معاشرت با دوستان / همکاران
· خوردن ناهار یا میان وعده روزانه با دوستان/همکاران
· گفتگوی روزانه با دوستان/همکاران
· اختصاص وقت کافی برای انجام کامل امور محوله خانواده/همکاران
· تعیین حد و مرز خود با دوستان /همکاران
· عضویت در تشکل های گروهی
· خلاقیت و انگیزه در محیط کار
فراموش نکنیم اگر خودمان را دوست داریم باید مراقب سلامتی خود باشیم.
«ملیحه مکی آبادی» کارشناس آموزشی گروه ارتقای سلامت دانشکده بهداشت
