دستگاه قضایی همواره در حفظ و احیای حقوق عامه پیشگام بوده است

نشست علمی «مطالبه‌گری در احیاء حقوق عامه از منظر حقوق عمومی» با حضور دکتر ارسلان اشرافی معاون منابع انسانی دادگستری استان فارس، محمد فاضل علیزاده مسئول بسیج حقوقدانان فارس و دکتر احمد ساجدی مدرس دانشگاه علمی کاربردی استان فارس و با حضور تعدادی از اساتید، حقوقدانان و دانشجویان بسیجی استان برگزار گردید.
در این نشست دکتر ارسلان اشرافی معاون قضایی و منابع انسانی دادگستری استان فارس با تبریک هفته بسیج، از سازمان بسیج حقوقدانان فارس و واحد بسیج دانشجویی مرکز آموزش علمی کاربردی دادگستری فارس به لحاظ تشکیل جلسه نقد و تحلیل آرای قضایی به صورت مجازی قدردانی کرد.
وی در ابتدا با بیان این که قانون‌گذار در قانون اساسی وظایف هر قوه را مشخص نموده و اصل تفکیک قوا را پذیرفته و قوای مملکت را به قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه تقسیم بندی نموده است تصریح کرد: قانون گذار در اصل ۱۵۶ قانون اساسی پنج وظیفه عمده و مهم بر عهده قوه قضاییه گذاشته است که یکی از آن‌ها “احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی‌های مشروع” است.
ارسلان اشرافی در ادامه افزود: برخی از وظایف مصرّحه در این اصل، مکمل سایر وظایف است همانند نظارت بر حسن اجرای قوانین و پیشگیری از وقوع جرم و به تعبیر صحیح‌تر مدیریت پیشگیری از وقوع جرم از دیگر وظایف قوه قضاییه است که اجرای این وظایف، خود احیای حقوق عامه را در پی دارد.
معاون قضایی و منابع انسانی رئیس کل دادگستری استان فارس در جلسه علمی مذکور گفت: همان‌گونه که در بند “الف” دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه مصوب ۳/۱۱/۱۳۹۷ ریاست معظم قوه قضائیه آمده است «حقوق عامه حقوقی است که در قانون اساسی و سایر قوانین موضوعه به آن‌ها اشاره شده و عدم اجرا یا نقض آن‌ها، سبب می‌شود که نوع افراد در معرض آسیب یا تضرر قرار گیرند.
قاضی اشرافی با بیان این که احتمال دارد با عدم اجرای این حقوق یعنی ترک فعل، حقوق دیگران در معرض آسیب قرار گیرد خاطر نشان کرد: با عدم تفهیم حقوق متهم به شرح مقرر در قانون آیین دادرسی کیفری و یا در جایی که ادارات، نهادها و سازمان‌های متولی از وقوع جرمی درحوزه خود اطلاع حاصل می‌نمایند و بر خلاف ماده ۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری به موقع به مراجع قضایی گزارش نمی‌کنند، حقوق عامه در معرض آسیب واقع می گردد و حتماً نیاز نیست از عدم اجرای این حقوق عامه یا نقض آن، تمامی افراد یک جامعه آسیب ببینند، بلکه همین اندازه که نوع اشخاص در معرض آسیب قرار بگیرند کافی است.
وی با بیان این که احیای حقوق عامه با رعایت دقیق و کامل دستورات دین مبین اسلام حاصل نمی‌شود و دولتمردان همچون رئیس جمهور، وکلای مجلس و حتی وکلای دادگستری نیز وفق سوگندی که یاد می‌کند، مکلّف به حفظ حقوق عامه هستند خاطر نشان کرد: احیای حقوق عامه در منابع شرعی، منابع قانونی و نیز آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های قوه قضائیه به صراحت آمده و بیان شده است.
رئیس مرکز آموزش علمی کاربردی دادگستری فارس در خصوص دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه نیز بیان داشت: وضع این دستورالعمل، صیانت از حقوق عامه و حفظ حقوق بیت‌المال و به تعبیر صحیح‌تر، احیاء، حفظ و صیانت از حقوق بیت‌المال و همچنین نظارت بر دعاوی ناظر بر جرایم مرتبط با اموال، منافع و مصالح ملی و جبران خسارت وارده به حقوق عمومی است.
قاضی اشرافی در نشست علمی مطالبه‌گری در احیاء حقوق عامه از منظر حقوق عمومی به نقش دستگاه قضایی در حفظ حقوق عامه نیز اشاره کرد و گفت: دستگاه قضایی همواره در حفظ و احیای حقوق عامه پیشگام و کوشا بوده است، زیرا عمل به وظایف قانونی از سوی این دستگاه منجر به احیای حقوق عامه است و در دوران زعامت حضرت آیت اله رئیسی بر دستگاه قضا این امر با حساسیت بیشتری نگریسته شده و به نحوه اصولی و سیستماتیک پیش می‌رود.
وی به اجرای طرح “سند امنیت قضایی” ، تشکیل “کمیته اقتصاد مقاومتی” با محوریت دادگستری در تمامی استان‌ها ، دایر شدن “معاونت پیگیری حقوق عامه” در دادستانی کل کشور و سراسر دادسراهای کشور و «دستورالعمل نحوه مشارکت و تعامل نهادهای مردمی با قوه قضاییه در دوران تحول قضایی اشاره کرد و گفت: تمامی این اقدامات از سوی قوه قضائیه در جهت سامان دادن و سیستماتیک کردن قواعد و مقررات حاکم بر حقوق عامه صورت گرفته است.
معاون قضایی و منابع انسانی دادگستری فارس با بیان این که مقام اصلی عهده‌دار حفظ حقوق عامه دادستان است تصریح کرد: علاوه بر دادستان همه مقامات عهده دار حفظ حقوق عامه هستند و از آن جا که سازمان بازرسی کل کشور، دیوان عدالت اداری و سایر مراجع ذیصلاح، وفق دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه مصوب ریاست معظم قوه قضاییه تکلیف دارند که موارد نقض حقوق عامه را به صورت فوق‌العاده بررسی کنند و علاوه بر گزارش به مقام مافوق خود به دادستان نیز گزارش نمایند و دادستان ننیز به عنوان مدعی العموم وفق قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص تمامی جرایمی که دارای جنبه عمومی جرم هستند، وظیفه تعقیب متهم را عهده‌دار است.
اشرافی درادامه افزود: جایی که حقوق عامه نقض شده و یا اجرا نشده و یا این که حقوق عامه، نقض نشده ولی قراینی وجود دارد که نقض آن قریب الوقوع است دادستان می تواند وفق دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه به قضیه ورود کند.
وی به برخی از اقدامات دادستان در راستای حفظ حقوق عامه از جمله تذکر یا اخطار به شخص یا دستگاه، تدابیر پیشگیرانه، دستور توقف اقدامات در راستای ماده ۱۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری، تعقیب کیفری متهم و همچنین طرح دعوی حقوقی برای حفظ حقوق عامه اشاره کرد.
معاون منابع انسانی رئیس کل دادگستری فارس در پایان تصریح کرد: دادستان باید به گونه‌ای عمل کند که اقدامات وی موجب اختلال در تصمیمات و وظایف مدیریتی دستگاه‌های اجرایی نگردد.